Cesarzowa Qi i Togon Temur, upadek dynastii Yuan

Qi tak na pewno nie wyglądała, portret nigdy nie był mocną stroną sztuki Chin

''Matko, jesteś kobietą Koryo, czy kobietą Yuanu?

-Czemu pytasz?

-Ludzie z Yuanu mówią, że jesteś kobietą Koryo,a ludzie z Koryo, iż jesteś panią Yuanu.

- Byłam jedynie kobietą Togon Temura i jedyne co robiłam;  to wszelkimi siłami walczyłam  i oto aby nasz świat przetrwał i wygrałam.''

Cesarzowa Ki ostatnia władczyni dynastii Yuan i ukochana Togon Temura; ostatniego cesarza władającej Chinami mongolskiej dynastii Yuan. Dynastii, którą założył Kubilaj-chan, jeden z dwóch najbardziej niezrównanych potomków Czyngis-chana. To jedna z najdoskonalszych dynastii w dziejach kraju.To dynastia Yuan wynalazła m.in. papierowy pieniądz, a spowodowane to było kryzysem ekonomicznym.Szybko jednak z nich zrezygnowali, widząc iż tworzą jeszcze większą inflację.   Gdyby Togon Temur mógł powiedzieć co myśli o swoim życiu pewnie stwierdziłby, że dane mu było istnieć wśród większości najbardziej słynnych ludzi w historii Yuanu. Cesarzowa Ki to historia wielkiej miłości, ale także jednej z największych haremowych walk w Dadu; jeśli ktoś woli polską wersję zaczerpniętą od Tatarów Chanbałyk. Dadu to Pekin, miasto założone przez dynastie Yuan. Za panowania Togon Temura świetność Mongołów chyli się ku upadkowi.To właśnie jego obalił Zhu Yuanzhang (Hongwu) pierwszy cesarzach dynastii Ming; przywódca Powstania Czerwonych Turbanów. Co doprowadziło do powstania? Powiedźmy, że chłopi nie chcieli już pracować za michę ryżu, albo nawet za jej brak.Problem leżał w tym, że z powodu potężnej biurokracji i korupcji niższego szczebla, dziura budżetowa była tak duża iż nie było czym jej napełnić. 

Po śmierci cesarza Jisuntemura rozgorzała walka pomiędzy braćmi, a raczej dowódcami wojskowymi chcącymi obsadzić swego pretendenta. Tak się bowiem złożyło, że Jisuntemur nie zdążył mianować swego następcy i zlikwidować pozostałych synów.Doszło do najbardziej krwawego konfliktu w dziejach dynastii Yuan, który podważył jej istnienie. Władzę  na północy objął wybrany przez
el-Temura: Tugh Temur, wuj  Toguna, na południu w Xangdu rządził Ragibagh. Konflikt trwał tak długo dopóki nie obalono Ragibagha. Uczynił to  el -Temur, którego nazwisko będzie się przewijać przez całą historię. Wojna ta znana jest jako Wojna Dwóch Stolic. Początkowo Wengzong abdykuje na rzecz swego brata Kusali, który umiera po uczcie u el -Temura.  Kusala pozostawił jednak syna to przyszły Togon Temur. Tugh Temur czyli Wengzong wraca na tron, aby po trzech latach zniknąć z dziejów.El- Temur był przywódcą tureckiego ludu Kipczaków, nie innego jak ten, którego podbije Suleyman.

Nagrobek z mauzoleum

Podobno na łożu śmierci Tugh Temur wyjawił jak doszło do śmierci brata i zdecydował się na przekazanie tronu Togonowi, ale jego żona chce pozostać przy władzy.Tugh Temur nie wskazał następcy, a więc Budashiri jako legalna cesarzowa wdowa została regentem i wybrała następcę. Tu należałoby wspomnieć  o tym jak ten system funkcjonował; podobnie jak w Bizancjum i Osmańskiej Turcji, przez co po dziś mamy problem z ustaleniem kto był czyim synem, albowiem najważniejsza kobieta haremu  mogła określać się również matką dla ''nie swoich'' biologicznie dzieci.  Ponieważ byli świadkowie tego wyznania- ponoć sam el-Temur- cesarzowa nie obsadza tronu swoim synem, a  dokonuje drobny zamach stanu, czym chce przechytrzyć starego wygę. Obsadza tron młodszym bratem Togona-Ninhzongiem i ogłasza się regentem,zmuszając tym samym do ucieczki młodego  Togon Temura do Koryo, czy rzeczywiście tam poznał przyszłą damę swego serca? Być może. .. El-Temur rozpuszcza plotki o tym iż Togon otruł ojca.Podczas jego wygnania Budashiri doprowadza do egzekucji cesarzowej wdowy po Kusaili, oskarżając ją o śmierć męża. Budashiri twierdziła, że Togon nie jest synem cesarza. Istnieją wersję, że matka Toguna została zlikwidowana wcześniej i nie była cesarzową wdową po Kusali, a pierwszą konkubiną.

Po tym fakcie el-Temur namawia Budashiri  do wprowadzania na tron swego syna, ta jednak wprowadza Togona. Motywy tej kobiety nie są naprawdę jasne, czy rzeczywiście wiedziała coś więcej i chciała chronić Toguna... Będzie regentem siedem lat, po czym ponoć dzięki podszeptom cesarzowej Ki, zostanie wygnana i zabita, a wraz z nią także jej biologiczny syn. Za co? Za śmierć ojca Toguna i jego prawdziwej żony. Więc kto ich tak naprawdę zabił? Nad tym historycy głowią się po dziś dzień, tak naprawdę mógł to być każdy z nich. Budashiri musiała być silną kobietą, skoro oparła się woli el-Temura, ale w tle czaiła się silniejsza. Zdumiewające jest też to, że zarówno Budashiri jak i jej biologiczny syn tak długo pozostali przy życiu, a sama Budashiri była regentem Togona.Jest to obalenie całego systemu dynastii Yuan, który jak wszystkich ludów koczowniczych był identyczny z Osmańskim. Właściwie precedens. 

Cesarzowa Qi trafia na najwyższy stopień dworu kobiet jako adoptowana córka Bayana, wodza współpracującego z el-Temurem, którego potem obalił i doprowadził do śmierci jego synów i pierwszej żony Togona- Danashiri.  Bayan zostanie obalony wiele lat później przez Tal Tala znanego jako ''Wielki historyk Tuotuo-Toqto'a'', wysokiej rangi ministra i historyka, dzięki któremu znamy dzieje dynastii Yuan, a także poprzednich dynastii władających Chinami. Jego również zabito z rozkazu cesarzowej Ki, a ponieważ był ostatnim wybitnym generałem... Tak naprawdę nie było już komu chronić dynastii. Lojalni żołnierze  Toqto'a  przyłączyli się do rebeliantów, tworzących zalążek przyszłego dworu dynastii Ming. Za co zginął Tal Tal, za coś czego nie mógł zrobić, albowiem nie miał ani poparcia wśród ludu, ani tylu ludzi...Nie udało się do końca zdławić rebelii i pokonać Minga. W końcu jego wojska zostały pokonane.Ten wstęp jest potrzebny aby rozeznać się w tym co dzieje się w owym czasie. Można powiedzieć, że państwo podziękowało mu za lojalność. 

Togon Temur w podeszłym wieku

Pani Ki znana jako''Żelazna Dama'' była wyjątkowo piękną kobietą, która urodziła się w Korei, według podań została wysłana jako ''ludzki hołd'' . Od czasów huangdi Wu, kiedy podbito Koreę, państwo to musiało wysyłać raz na trzy lata pewną liczbę pięknych dziewczyn, które miały służyć cesarzowi, a także jedwabiów, rzężenia i młodych mężczyzn.  Mężczyźni zostaną żołnierzami lub trafią podobnie jak kobiety do haremu... Jako eunuchowie. Tu pojawia się problem z tą historią. Brankę prowadzono wśród zwykłych szarych ludzi,  a Ki nie pochodziła ze zwyczajnego chłopskiego rodu, a wręcz  przeciwnie; bardzo wpływowego rodu Korei, który był w pewnym sensie nazwalibyśmy to dzisiaj był protoplastą mafii, a królem tej działalności miała być Ki. Jako damy wybitnego rodu, ''ludzki hołd'' jej nie tyczył, więc raczej w baśnie można włożyć to iż trafiła na dwór wraz hołdem... Chyba, że była swego rodzaju specjalnym darem, bądź rzeczywiście jak chce część historyków niczym Hurrem przybyła po to aby zabić cesarza, a coś się potem zmieniło. Niezaprzeczalnym faktem jest jednak to, iż kobiety z Korei uchodziły za najpiękniejsze w Azji i były cenione z tego powodu jako małżonki w  tej części świata od wieków.  Ki lub Gi lub Oljei Khutuk, a tak naprawdę to Qi urodziła się w Haengju. To imię tronowe wybrał jej Tal Tal. Ci, którzy styknęli z jakąkolwiek filozofią z Azji, doskonale wiedzą co to znaczy. Qi to wszystko, jest nie wymierne, jest esencją wszystkiego co istnieje. Trudno to wytłumaczyć tym, którzy nie mają żadnego pojęcia o filozofii Azji.To właściwie coś co tworzy i obejmuje cały świat.Coś co daje życie i odbiera je, jest we wszystkim.  

Jak więc rzeczywiście było , tego nie wiemy. Pewne jest, że konkubiną wyższego rzędu zostanie jako adoptowana córka Bayana. Dopiero od tego momentu ma większe wpływy na dworze.Powoli będzie usuwać kobiety stojące na swej drodze. Bez wątpienia stała za obaleniem Danashiri i el-Temura w czym pomogła Bayanowi, ale ten z czasem zauważył jak potężnego człowieka stworzył i odwrócił się od niej. Mało prawdopodobne jest żeby Maha nie był synem Danashiri, która istniała na dworze przed przybyciem Ki. Jego śmierć również jest owiana tajemnicą , oficjalnie chłopiec zmarł na ospę, ale nikt więcej nie chorował na nią wtedy na dworze. Prawdopodobnie chłopca zarażono specjalnie. Niezaprzeczalnym faktem jest iż po śmierci el- Temura jego syn Tangqshihi podniósł bunt, to mogło  doprowadzić Danashiri w najlepszym wypadku do wypędzenia,śmierci, ale też tronu. Pytanie tylko czy Tangqshishi miał inny wybór? Nie miał, mógł tym sposobem uczynić swoją siostrę Cesarzową Wdową i obalić Toguna(wtedy Ki i inne konkubiny musiałby uznać ją za matkę swoich dzieci i regentkę, któregoś z nich) bądź zginąć. O Mingu w owym czasie jeszcze nikt nie słyszał, parę lat później mógłby się do niego przyłączyć.  Danashiri zostanie zmuszona do wypicia trucizny, to i tak dobra śmierć, zawsze można było ją zakatować, bądź przysłać nieśmiertelnego z jedwabnym sznurem. Można powiedzieć, że pani Ki jest w tym momencie dla niej bardzo wyrozumiała, bądź Togon w jakiś sposób sentymentalny. 

Ji-won Ha jako cesarzowa Ki w serialu ''Cesarzowa Ki''

W przyszłości już jako legalna cesarzowa, zniesie ''ludzki hołd''. Ki jest bardzo wykształcona, odrobiła wszystkie lekcje z etykiety i polityki, uczył ją Toqta. Zna poezję, taniec, kaligrafię i jest bardzo piękna, a wszelkie te talenty umie wykorzystać. Togon szybko się w niej zakochał.Już po śmierci Danashiri chce ją wprowadzić na tron jako cesarzową, ale Bayan nie zgadza się podobnie jak i żyjąca jeszcze Cesarzowa Wdowa twierdząc, że to bardzo niebezpieczna kobieta, która przybyła aby obalić Yuan.Rzeczywiście nią jest. Po za tym jest to nie zgodne z etyką dworską, gdyż kobiety z Koryo owszem były cenione, ale nie mogły zostać najważniejszymi kobietami w haremie. Ta rola przypadała Chinkom i Mongołkom. Wydaje nam się to bzdurne, ale tamci uważali się za Chińczyków. Tylko Mongołowie i Chińczycy byli sobie byli równi, reszta nacji to (niestety w tym momencie mogę brzmieć  lekko rasistowsko)nie są ludzie równymi im. Gdyby Ki urodziła syna jako  cesarzowa  wyniosłaby tym samym do równej rangi Koryo- naród wasali. Mogliby oni powiedzieć; przepraszamy, ale w żyłach Syna Smoka płynie nasza krew, chcemy czegoś więcej.   To Ki miała nauczyć Togona pisać i czytać, władca podobno był z początku nie piśmienny co wykorzystywała Cesarzowa Wdowa i el-Temur. Ki zostaje drugą konkubiną i powoli zaczyna tworzyć swoją siatkę współpracowników. Cesarzową zostaje spokrewniona z Bayanem- Bayan Kutugh , która ma w tym momencie 13 lat.

Co dzieje się z rodem Gi w tym czasie w Koryo?U boku mongolskich doradców ród Gi pnie się w górę także w Koryo, słaba kontrola przestrzegania prawa na prowincji  nasilała wyrastanie wielkich fortun powstałych w wyniku machinacji i  wyzysku chłopów. Właściciele ziemscy rezydują w stolicy, a majątek zostawiają nadzorcom, którzy niekontrolowani powiększają przy okazji swoje majątki. Ród Gi wiódł prym w tych poczynaniach, co przestało się podobać wstępującemu na tron Chungseonowi. Chungsen wprowadza monopole na wytwarzanie i handel solą, co doprowadza do tego iż nowobogaccy udają się na dwór cesarza Chin ze skargą, wśród nich jest oczywiście przedstawiciel rodu Gi. Król Koryo zostaje zmuszony do abdykacji i udaje się do kraju swej matki- Yuanu.

Tron przekazał swemu synowi Chungsunk'owi, który potem abdykuje na rzecz syna Wang'a yu znanego bardziej w historii jako Chunghye, bądź Botapsili. Wbrew serialowi choć znał on cesarzową Ki nie był zbyt przychylnie nastawiony do jej rodziny. Był dziwnym człowiekiem, lubił brutalny seks, który nie kończył się zawsze dobrze dla jego ofiar, słynął z porywania i gwałcenia kobiet, prawdopodobnie był też nekrofilem. Faktem jest, że jako władca miał prawo do pierwszeństwa nocy poślubnej swoich poddanych. To prawo z czasem dotrze także do Europy. Część tych opowieści mógł jednak rozpuszczać ród Gi, jego również  obalono i wtedy wyruszył do Chin i tam na pewno spotkał cesarzową Qi, a na tron wrócił jego ojciec. Po śmierci ojca  wrócił na tron jako król  i zgwałcił jedną z konkubin ojca, która była księżniczką Yuanu, być może zrobił to w odwecie , gdyż Gyeonghwa uznawano za szpiega na rzecz Yuanu.Potem przetrzymywał ją tak długo w pałacu, dopóki namiestnik Yuanu nie zgodził się na ich ślub. Mogło być też tak, że gwałtu nie było,a kochankowie chcieli być razem, ponieważ była konkubiną ojca ciężko było pojąć ją za żonę... Albo był. Na pewno ślub z kobietą z Yuanu dawał mu większe szanse i możliwości władania swoim krajem, który jakby nie było był lennikiem Yuanu.  Ślub z księżniczką z tego kraju, dawał mu większe prawa negocjacji. Jego oficjalną żoną była Deokneyong, z którą miał syna Chungmoka.  Po śmierci następców Wang'a yu na tron wstępuje wybrany przez cesarzową Ki król- Goremin. Dzieje się to już dawno po śmierci Toguna. Cesarzowa jest już w owym czasie wdową i pełni rolę regentki. Gongmin był dobrym uczniem i szybko okazało się, że nie będzie słuchał cesarzowej w radach.  Wrócił do planów króla Taejo dotyczących odbicia dawnych ziem i połączenia  z powrotem Korei jako wolnego państwa. W 1354 rozkazuje aresztować wysłannika dworu Yuan, którego zachowanie doprowadziło do rebelii w Koryo. Jednocześnie wykryto spisek rodu Gi, któremu zarzucono knowania na rzecz obalenia króla. To jest pewne, jeśli król przestał być marionetką musiał odejść. Senior rodu został ukarany,a po osłabieniu wpływów rodu Gongmin rozpoczyna wojnę z Yuanem. W 1362 r. przybywa wysłannik cesarza, stwierdzający, iż Gongmin jako poddany,który zagarnął ziemię Yuanu i wypowiedział wojnę musi abdykować na rzecz syna pani Ki. Król odmawia, więc dochodzi do próby otrucia. Zabójcę udało się jednak schwytać i szybko ujawnił kto za tym stoi- cesarzowa Ki i jej ród. Ród Gi wznieca w końcu rebelię i tworzy efemeryczne państewko, które przetrwa wyłącznie jeden rok, pokonane przez króla. 

Togon Temur nie był wprawnym władcą, z przyjemnością oddawał władzę w czyjeś ręce, a potem w wyniku podtruwania choruje. Kto go podtruwał; nie wiadomo. Mówiono, że: Danashiri, el-Temur, sama Ki. Mimo iż wykryto ten fakt, sprawcy nie odnaleziono, a organy powoli zaczynają przestawać pracować. Faktem niezaprzeczalnym jest, że kiedy po kryjomu Ki włada w imieniu Togona, następuje poprawa ekonomiczna kraju, bunty zostają zdławione, korupcja jest ukrócona przynajmniej w większości, następuje chwilowa cisza przed burzą. Jednak w tym wszystkim pomaga jej jeszcze Tal Tal, którego gdy zabraknie- chyba będzie żałować. Rodzina Gi pnie się w górę, jej brat zostaje mianowany dowódcą wschodniej flanki, powoli zaczynają monopolizować władzę w swoich rękach. Ayushiridara(Biligtu Khan, Zaozong z dyn. Yuan) zostaje ogłoszony wielkim księciem, wszystko idzie zgodnie z planem cesarzowej.Kończy się  to w momencie, gdy Qi chce zmusić cesarza,  aby abdykował na rzecz jej syna poprzez agentów próbuje również znaleźć popleczników do tego celu na dworze. Cóż jak to bywa, tacy ludzie współpracują na wiele stron. Togon jest zraniony do głębi i odsuwa od siebie Qi, a ich syna traktuje dość podle. Togon ma jednak pewien problem; ludzki problem... Za bardzo kocha, gdyby był przygotowywany do władzy od początku, umiałby powściągnąć te emocje, jego jednak nikt nie planował go na cesarza, a nawet w pewnym momencie można powiedzieć, że planowano go na biednego chłopa ukrytego gdzieś w zapyziałym krańcu Koryo. Czy cesarzowa kiedykolwiek go kochała? Pod tym względem wydaje się, że nie była Hurrem Sultan... Frakcje zaczynają się już wiązać. Dochodzi do wojny pomiędzy ojcem i synem, w końcu Qi zostaje wyniesiona do roli cesarzowej, a Ayu oficjalnie następcą. Bayan Kutugh początkowo nie wpływała na to aby rozdzielać Togona z Qi, pozostawała w cieniu. Kiedy Togon ją zauważa? Ponoć w momencie, gdy syn buntuje się przeciwko ojcu. Togon chciał zaprosić cesarzową na wycieczkę, oczywiście na złość ukochanej. Posłał więc eunucha z zapytaniem czy cesarzowa wybrałaby się na wieczorną wycieczkę. Eunuch otrzymał dwukrotnie tą samą odpowiedź'' Cesarz w nocy powinien przebywać bezpieczny w forcie''. Odpowiedź musiała się spodobać. Prawdopodobnie wtedy Bayan Kutugh zachodzi w ciążę. 

Ji-chang Wook jako Togon Temur w serialu''Cesarzowa Ki''

To dziecko również znika w niewyjaśnionych okolicznościach.  Bayan Kutugh zmarła w wieku 42 lat, prawdopodobnie stała się zbędna po śmierci Bayana. Czy pomagała wujowi i została zatłuczona na śmierć, jak chce serial. Nie ma na to dowodów. Bayan Kutugh słynęła ze skromności i ograniczania swego dworu do minimum, czym zdobyła serca wielu. Dwór Qi był bez wątpienia bardzo bardzo wystawny. Qi prowadziła politykę Kosem, rozdawała jak mniej tak, by w żołądku nie burczało, jednocześnie robiła to z taką pompą, żeby każdy o tym wiedział, jak to dobra jest cesarzowa, ale mogła rozdać więcej. Dużo zostawiała dla siebie i za pomoc życzyła sobie też odpowiednią cenę.Z czasem wiara w Mikołaja opada. Ograniczając swój dwór  i robiąc pewne rzeczy samemu Bayan Kutugh przysługiwała się zdecydowanie ludności bardziej niż wykwintnie ubrana konkubina obstawiona armią rozdająca miski ryżu w przytułku.To może śmiesznie zabrzmi, ale cesarz, cesarzowa i najwyżsi rangą dworacy nawet jeśli chcieli nie mogli sobie sami zawiązać buta, albowiem etykieta wymuszała wykwalifikowanego służącego do tego zadania.   Kiedy umarła, Qi miała się zaśmiać patrząc na jej zwłoki, po czym stwierdziła, że ''nie wypada aby strój cesarzowej był taki skromny i poszarpany''. Ta opowieść o śmierci Bayan Kutugh dodała siły rebeliantom. Już w 1368 rodzina przenosi się do Xangdu. W 1370 umiera Togon Temur w Yingchang, a przyszły cesarz z dynastii Ming, ma już większość państwa. Ki wraz z synem ucieka do Karakorum, gdzie ten zostaje ogłoszony cesarzem dynastii Yuan, jest to tylko tytuł i jedyne czym będzie władał: to  Nepal , Indochiny i dawna Mongolia. Rodzi się północna  dynastia Yuan. A co z Qi znika, choć według legend...

Żona ostatniego cesarza Togona Temura była ponoć ciężarna i poślubiona przez nowego cesarza dynastii Ming. Miała modlić się o przedłużenie ciąży, która trwała 12 miesięcy, urodził się chłopiec. To legendy ale być może wyjaśniają gdzie zniknęła pani Ki. Może jest w tym ziarnko prawdy, a może rzeczywiście zabił ją syn.Dynastia  Ming znów przejęła system rządów po poprzednikach. Z czasem i oni padną ofiarą , rozdmuchanej biurokracji.

Tak cesarzowa Ki była kobietą, która doprowadziła do upadku dynastie Yuan, prawdopodobnie pragnęła założyć nową dynastię i władać zarówno Chinami jak Koryo, została zabita prawdopodobnie z rozkazu syna, bądź przeszła w ręce nowej dynastii. 

Na upadek dynastii Yuan wpływ miało wiele rzeczy, przede wszystkim fakt, iż tolerancyjni Mongołowie nie zmienili ustroju państwa, który odziedziczyli po poprzednikach. Gdyby zmniejszyli rozrośnięty konfucjański system urzędniczy z pewnością utrzymaliby się dłużej. W ostatnim okresie panowania dynastii można powiedzieć, że ''na świat przyszło'' zbyt wiele jednostek wybitnych w tym samym czasie. Siłą rzeczy te osoby o silnej osobowości nie były wstanie znosić się nawzajem, to psychologiczny i socjologiczny fakt. Brutalna prawda; Alpha jest jeden. Togon Temur mógł naprawdę piszczeć w tym tłumie: ''jestem cesarzem'', ale  niewiele mu to dało, gdyż jakieś 70% dworu uważało  również siebie za Syna Smoka. Dynastii Yuan możemy podziękować za otwarcie Chin na świat. To oni tak naprawdę otworzyli ten kraj. To przecież na dworze Kubilaja przebywał Marco Polo. Możemy podziękować im także za wprowadzenie papierowego pieniądza, choć oni sami szybko odkryli iż może on zrobić wiele szkód niż pożytku. 

Cesarzowa Qi nie była człowiekiem ani Koryo, ani Yuanu, nie była pewnie też kobietą Togon Temura, tak jak on o tym marzył. Była przede wszystkim człowiekiem,który świetnie odnalazł się w tym systemie. Na pewno była wybitnym politykiem; takim z krwi i kości zawsze po swojej stronie. Cesarzowa Qi była też człowiekiem Azji, nawet jeśli kochała nie mogła tego powiedzieć. Ponoć na wieść o śmierci męża, widziano na twarzy Qi po raz pierwszy łzę, miała powiedzieć: ''nawet nie było dane ci się dowiedzieć jak bardzo cię kochałam''.

Serial ''Cesarzowa Ki'' choć momentami odbiega od rzeczywistości jest zdecydowanie wart obejrzenia, nie jest to wyciskacz łez wyłącznie dla kobiet, posiada świetne sceny batalistyczne, których jest dużo zadowolą również panów. Tą trudną erę przedstawiono w nim  dobrze, nie szczędzono na strojach i wnętrzach. Warto choć tak zapoznać się z tą  wyjątkową erą, niestety w Polsce pozycji książkowych o tym okresie prawie nie ma.

Bibliografia: ''Mongołowie'' Baabar,''Czyngis Chan'''' Kubiłaj Chan'' John Man, ''Dawni Mongołowie'' S. Kałużyński ''Historia Korei'' Joanna P. Rurarz, zdjęcia serial ''Cesarzowa Ki'',

''Piękna i bestia'' prawdziwa historia i jej morał. Petrus i Katarzyna Gonsalvus.

W 1571 roku eskadra Wielkiego Przeora Franciszka Lotaryńskiego porywa statek  wiozący pielgrzymów do Mekki z Konstantynopola. Na statku znajdują się dwie kobiety, które zostały porwane i przekazane w prezencie Katarzynie de Medici. Królowa Francji ochrzciła je  nadając  im imiona: Katarzyna i Małgorzata, po czym uczyniła swoimi dwórkami. Sprawa ochłodziła stosunki polityczne pomiędzy obydwoma krajami i ciągnęła się 25 lat, w końcu matce dziewcząt Francja wypłaciła odszkodowanie. Czy była to właśnie ta Katarzyna, kobieta która poślubiła bestię? Piękna i bestia, bajka znana i stara jak świat. Bajka, która doczekała się wielu ekranizacji i mało kto wie, iż bajka ta wydarzyła się na prawdę, a człowiek taki żył i był nawet ambasadorem. Wszystko zaczęło się we Francji na dworze Katarzyny de Medici i jej męża Henryka de Valois. Katarzyna pochodziła z rodu pierwszych prywatnych bankierów , ludzi bardzo wpływowych i w owym czasie posiadających już papieża wybranego ze swojego rodu. W młodości jako sierota trafiła na dwór papieża , gdzie mimo iż była z nim spokrewniona doznała poniewierki. Kiedy Petrus Gonsalvus trafił na dwór królowej, dokładnie nie wiadomo. Według legend w dniu koronacji jako prezent od Hiszpanów. Miał w każdym razie 10 lat. Musiał zostać porzucony jako człowiek już chodzący, gdyż jak potem opowiadał wychowywał się w jaskini przy pomocy dzikich zwierząt. Gdyby był dzieckiem nie chodzącym już prosto nie nauczyłby się chodzić.  Hiszpanie chcieli w ten sposób poniżyć królową, która nie pochodziła ze starego szlacheckiego dworu, a z  nowicjuszy, którzy kupili tytuł. Kwestia przybycia tego człowieka jest jednak po dziś dzień sporna. Wiadomo iż był prezentem od Hiszpanów dostarczonym w złotej klatce i skutym kajdanami połączonymi łańcuchem przez co nie mógł nawet się sam dobrze poruszać. Hiszpanie nigdy nie lubili Francuzów,  a tak bliski związek rodu królewskiego we Francji z papieżem   tym fanatycznym ''obrońcom wiary Chrystusowej'', którzy mordowali w jego imieniu wręcz wyśmienicie, nie był na rękę.

Siłą rzeczy ten sojusz osłabiał ich pozycję i wpływy w Watykanie. Tą dziwną owłosioną istotę przedstawiono jako ogromną małpę, krwiożerczą bestię rodem z baśni o wilkołaku, znalezioną na Wyspach Kanaryjskich i wręczono królowej. Hiszpanie rozwlekli wykład o stworzeniach zesłanych z piekła i o tym jaka to krwiożercza bestia . Katarzyna długo patrzyła na owy dar, ale zdecydowanie nie przypominała jej małpy, a bardziej człowieka, choćby ze względu na   genitalia , postawę ciała i to, że klatka piersiowa nie była owłosiona. Kobieta, która miała swoim dworze Nostradamusa z pewnością wierzyła  i widziała wiele, ale nie aż w takie bzdury. Królowa miała odrzec iż czymkolwiek to jest to na pewno nie małpa i nie demon. Katarzyna z niechęcią przyjęła prezent rozkazała go zamknąć w jednej z komnat oraz  sprowadzić najlepszych medyków i obserwować. Szybko okazało się, że królowa miała rację to nie była małpa, wilkołak ani bestia. To był człowiek. Być może postać przypomniała królowej jej dzieciństwo i poczuła jakiś sentyment do poniewieranej istoty. Zdecydowała się na nadać mu imię i rozpocząć kształcenie. Tak w zamku Fontainebleau zaczęła się rodzić historia :'' Pięknej i Bestii''. Petrus Gonsalvus był pierwszym znanym człowiekiem cierpiącym na chorobę zwana hipertrichoza (syndrom wilkołaka) , choroba może spotkać właściwie każdego z na,s a obecnie na świecie z tą chorobą żyje około 2000 ludzi. Objawia się nadmiernym owłosieniem w miejscach, na których zazwyczaj ludzie nie mają włosów; głównie twarzy i dłoniach. Czemu tak się dzieje? Każdy z nas w łonie matki jest owłosiony na całym ciele drobnymi mikroskopijnymi włosami, jest to ochrona skóry przed płynem łożyskowym. W wielkim skrócie przed tym, aby skóra się ''nie rozmiękła'', ale nie tylko. Tuż przed urodzeniem włosy  najzwyczajniej w świecie wypadają i przychodzimy na świat tacy jak przychodzimy, u ludzi z tym syndromem do wypadnięcia włosów w wyniku mutacji genu nie dochodzi, włosy będą im towarzyszyć już przez całe życie. Mutacja zachodzi właśnie tuż przed porodem.  Mutacja ta prawdopodobnie nie jest mutacją nową, ale jakby pozostałością genetyczną po naszych przodkach, która powodowana nie do końca jeszcze wiadomo czym się odzywa.  Ci ludzie są czystym potwierdzeniem tego iż człowiek rzeczywiście ma wiele wspólnego ze zwierzętami. Co nie znaczy iż są głupsi, głupota wyglądu nie ma. Katarzyna obmyśla plan zemsty na Hiszpanach,jednocześnie w jakiś sposób pragnie dać tej istocie przyszłość,  ale aby do tego doszło Petrus musi stać się dystyngowanym dworzaninem; kulturalnym i oczytanym. Petrus szybko się uczy, w przyszłości będzie władał kilkoma językami, zna podstawy dworskiego zachowania, udostępniono mu zasobną bibliotekę i prywatnego nauczycieli. Uczą go ci sami, którzy wychowują następców tronu i są zdumieni inteligencją i szybkością nauki.Biznesu uczy go sama Medyceuszka, w przyszłości jego rodzina biedy nie dozna. Jednak na razie  Petrus nie jest pokazywany na dworze. Królowa wszystko planuje powoli. Petrus zostaje mianowany diukiem.  W końcu nadchodzi czas aby wydać bestię za mąż. Na żonę wybrano dwórkę królowej również Katarzynę. Kobieta jest jedną z lepiej wykształconych dwórek i obytą w świecie. Czy była to ta sama dwórka porwana ze statku, nie wiadomo, nie zgadzałoby się to z przybyciem Petrusa na dwór, ale nie można tego wykluczyć. Katarzyna wie, że ma być żoną dworaka wykształconego, kulturalnego i w przyszłości ambasadora. Prawdopodobnie nie wiedziała o tym kim ma być ten człowiek i jak wygląda. Po dworze na pewno plotki już w owym czasie chodziły, przecież nauczyciele, lekarze nie brali się z znikąd , ale wielu pewnie uważało, że postać została już przekazana dalej bądź iż to tylko legendy. Katarzyna widzi męża po raz pierwszy w pałacowej kaplicy. Od tyłu to przystojny mężczyzna w pięknym haftowanym złotą nicią stroju, ale kiedy się obraca...Katarzyna nie jest już zachwycona. Kobieta  wie, że jeśli sprzeciwi  królowej de Medici czeka ją surowa kara, a de Medici słynęli z trucia i osiągania swoich celów za wszelką cenę już od kilku dobrych wieków. Do ślubu dochodzi. Para udaje się do komnaty Petrusa jednak widząc niechęć do siebie dziewczyny , mężczyzna nie obywa z nią poślubnego stosunku, ku wielkiemu rozżaleniu medycznych podglądaczy, którzy już marzyli o tym iż ukaże się gwałcąca kobietę bestia. Miał ją jedynie pogłaskać i powiedzieć iż wie jak wygląda, gdyż ma w swoim domu lustro, nie zamierza jej wyrządzać krzywdy gdyż dosyć jej zaznał w swoim życiu, po czym wsiąść książkę i oddalić się . Od tego momentu Petrus zaczyna się oficjalnie pojawiać na dworze. Nie wiadomo kiedy Katarzyna pokochała Petrusa, ale wiadomo, że mimo nacisków Petrus nie tknął kobiety dopóki ta nie zdecydowała o tym sama. Podglądacze czuwali cały czas, aby wszystko opisać. Petrus o tym nie wiedział, a dawne zamki miały swoje ukryte przejścia i wizjery. W pewnym sensie Petrus otrzymał godne życie i był traktowany jak człowiek, jednak był  również swego rodzaju atrakcją turystyczną.  Pytanie czy de Medici mogła dać mu więcej?... Zdaje się, że dała najwięcej co mogła w tamtych czasach. Na pewno de Medici dała mu lepsze życie niż daliby mu Hiszpanie,ale dalej brakowało tolerancji dla inności. Z tym jest problem jednak i dziś. Choć jak na tamte czasy, o których mówimy była ona i tak z jej strony ogromna, przecież królowa mogła go trzymać dalej w klatce niczym małpę, albo pokazywać w cyrku jako wilkołaka. W XIX wieku słynny Joseph Merrick będzie miał mniej szczęścia i zrozumienia , choć żył kilkaset lat później. Dwórka odkrywa, że ta istota ma wiele do zaoferowania. On naprawdę o nią dba, jest dla niej dobry, jednocześnie może z nim rozmawiać na wiele tematów politycznych, filozoficznych czy chociażby o książkach.Umie ją rozśmieszyć i jest czuły.  Petrus rzeczywiście bowiem był wykształcony lepiej niż większość dworaków, taki też był cel planu.  Kiedy się pokochali daty nie możemy ustalić, ale zarówno dzieci pary jak i podglądacze twierdzili iż było to bardzo dobre i zgodne małżeństwo. Katarzyna Gonsalvus rodzi w sumie siedmioro dzieci, część z nich rodzi się niestety podobnych o ojca, część całkiem zdrowych.Pierwsi potomkowie rodziny-synowie, rodzą całkowicie zdrowi, ku zadowoleniu królowej, która dzięki temu może powiedzieć miałam rację, to człowiek. W owym czasie medycy zastanawiali się czemu tak się dzieje, dziś wiemy iż mutacja jest przekazywana wyłącznie na jeden rodzaj płci różnej od dawcy genetycznego Lavinia i Antonia były więc włochate. Katarzyna de Medici i jej mąż wreszcie podejmują decyzję Petrus Gonsalvus i Katarzyna Gonsalvus zostają wysłani na dwór Habsburgów do Małgorzaty Parmeńskiej córki nie kogo innego jak tego, który wiele lat temu przysłał w kajdanach i na łańcuchach prezent. Petrus ma być tam ambasadorem Francji, oczywiście de Medici nie informuje kto ma tam przybyć. Widok nowego ambasadora jest dla Habsburgów szokujący, a jeszcze bardziej źle znoszą to iż istotę,którą przedstawiali za demona muszą o cokolwiek prosić. Co gorsza to nie jest żaden głupek i doskonale radzi sobie ze wszelkimi manipulacjami politycznymi. Po części Petrus pewnie też miał z tego satysfakcję. 

Hiszpanie mieli utarty nos. Dzieci z chorobą zostały przekazane na inne dwory, były traktowane różnie, ale miały w miarę wszystko zapewnione, za to można obwinić rodzinę królewską, ale należy brać poprawkę na czasy.  de Medici naprawdę dała mu wspaniałe życie jak na ówczesne czasy. Po śmierci królowej rodzina przeniosła się do Włoch na dwór diuka Parmy do Capo di Monte, tam wreszcie mogli prowadzić spokojne życie bez gapiów i zaznać trochę spokoju. Petrus zarządza tutaj interesami diuka i swoimi. Czy świadectwa rodziny są wystarczającym dowodem na to iż ta dwójka ludzi się kochała, czy też było to małżeństwo z przymusu. Istnieje pewna mała miniatura przedstawiająca parę, która może być dowodem szczerych uczuć. Katarzyna Gonsalvus trzyma jedną rękę na ramieniu męża , a drugą delikatnie ściska. Przeżyli ze sobą czterdzieści lat, a pewne dokumenty podpisane przez Petrusa, jego notatniki jak i akty zgonu obydwojga zachowały się po dziś dzień. Gonsalvus miał prawdopodobnie 80 lat w dniu śmierci. Katarzyna została wdową i tu pojawia się kolejny dowód jej miłości. Petrusowi odmówiono oficjalnie chrześcijańskiego pochówku, a jednak Katarzynie udało się namówić księdza do przyjścia z odpowiednią liturgią do zmarłego, co odnotowano w aktach. Z miejscem na cmentarzu było już gorzej, ale to i tak jak na owe czasy wyczyn. Dzięki temu znamy datę śmierci Petrusa, w owym czasie nie było bowiem państwowych aktów zgonów. Czy rodzina Gonsalvus była pierwowzorem Pięknej i Bestii, zdecydowanie tak. Ich historia była znana,a w pierwszych wydaniach baśni na załączonych obrazkach widzimy nie bestię, a włochatą postać. Kilka miesięcy przed ukazaniem się nowej wersji filmu  wytwórni Walta Disneya: ''Piękna i Bestia'' , pojawił się w zagranicznych telewizjach dokument'' True Story of the Beauty and the Beast'', film opowiadał historię Petrusa Gonsalvusa i porównywał z  postacią z baśni, a także proces choroby genetycznej  i historię współczesnej  najbardziej znanej Bestii , dyrektora Narodowego Cyrku Meksyku, jednego z najsłynniejszych cyrków akrobatycznych świata.  W Meksyku jest bowiem prawny  zakaz występowania zwierząt w cyrkach. Człowieka również wykształconego i mądrego to Larry Gomez nie miał jednak tak szczęśliwej historii małżeństwa, po porodzie jego żona odeszła i zabroniła widzeń z dzieckiem, ze względu na wygląd męża. Pytanie po co było zachodzić w ciążę, skoro nagle partner stał się odrażający. Gomez jest również aktorem i 2 lata temu ponownie się ożenił, oby tym razem szczęśliwie. Ciężko określić motywy domu de Valois z jednej strony dali człowiekowi wszystko co było można, z drugiej dzieci z chorobą brutalnie zabierali i oddawali niczym zabawki na inne dwory. Jednak, może w ten sposób je ratowali. Co kierowało Katarzyną de Medici, po części być może rozumiała cierpienie Petrusa, sama zawsze nazywana była brzydką, zaznała upokorzeń od dzieciństwa i musiała walczyć o swoje. Kochała męża, ale ten nigdy nie kochał jej, już kilka miesięcy po ślubie sprowadził na dwór metresę, którą musiała tolerować aż do jego śmieci. Metresę ,którą musiała błagać aby ta poprosiła jej męża o to by ją zapłodnił gdyż potrzebny jest następca tronu z legalnego łoża. Dopiero po jego śmierci mogła  skończyć jej życie. I zrobiła to bardzo dobrze w stylu de Medici. Katarzyna nie miała urody, ale jak się potem okazało była świetnym politykiem i tylko dzięki niej Francja jako tako się trzymała. Kiedy na tron wstąpi Henryk VI Burbon zaczną się rozróby, które już zapowiedział los ostatniego z rodu de Valois, także króla Polski Henryka III de Valois. To mogły być motywy, które wpływały na to iż starała się dać tej istocie wszystko co mogła i na ile mogła... Ale jednocześnie być może gdzieś pewnie głęboko, dalej miała wątpliwości czy Petrus był człowiekiem. Smutną prawą jest też to iż nie mogła chronić jego odmiennych dzieci , o ile mogła chronić jego jako ambasadora i dopiec ciemnocie hiszpańskiego dworu. Nie wybierała jednak domów dla tych potomków, w których dzieci owe były traktowane źle. Nawet jeśli były atrakcją turystyczną, to miały godne życia, a Antonina została wydana za mąż i miała zdrowe dzieci. W kolejnych pokoleniach choroba Petrusa całkowicie zanikła. W pewnym sensie w owych czasach mogła zrobić dla nich jedynie to doskonale wiedząc, że w normalnym świecie znów zakuto by ich kajdany,albo co gorsza spalono na stosie.Tylko dając im ochronę dworów, które będą nimi zachwycone, mogła dać im bezpieczeństwo,a Petrusa chroniła sama. Niestety nie wiele w sprawie  naszego postrzegania ludzi zmieniło się i dzisiaj. Dalej, a może znów liczy się wygląd, ludzie  muszą mieć płoty na zębach nawet jeśli tego nie potrzebują, bo ktoś wmówił im iż są dzięki temu są piękniejsi, kosmetyczki przeżywają oblężenie, kobiety wyrywają brwi o zera i malują czarną kreskę , bo ktoś im wmówił, bo trend itd... Uroda i wygląd dalej są najważniejsze, a potem gdy mija i nagle odkrywa się, że z tą drugą osobą nie ma o czym rozmawiać dochodzi do rozwodu. A w rzeczywistości do życia z drugim człowiekiem na więcej niż godzinę; nie liczy się wygląd, ale to jaki jest wewnętrznie. Jego zachowanie , nazwijmy banalnie ''dusza'' bardziej zacieśnia związek miedzy ludźmi niż wygląd czy seks. To pewnie także chciała pokazać Katarzyna i to pewnie chciał pokazać ten, kto uczynił historię nieśmiertelną publikując ją.  To pewnie też odkryła jego żona.  A i jeszcze jedno świat jest piękny przez to iż jest różnorodny. Choć politycy generalnie mówią co innego, ale tylko wyłącznie dlatego, że im bardziej ludzie są nie wykształceni, prości i wycięci z jednej formy tym łatwiej nimi rządzić. Tylko wielki władca umie rządzić inteligentnymi równymi sobie ludźmi, a takich teraz nie ma. To co wydaje się, bądź twierdzi iż jest dobre, wcale nie musi być dobre, a może być bardzo źle. To co wydaje się, bądź twierdzi iż jest złe może okazać się dobre. To co wydaje się piękne może okazać się paskudne, a to co paskudne okazać się piękne. Stara prawda o świecie; dwie twarze Janusa. Dwie twarze Stwórcy, od początku uzupełniające się i potrzebne. Tylko ignorant, fanatyk tego nie pojmie, albo...Ten pradawny sekret, odkryły obie Katarzyny. Petrus Gonsalvus był tego najlepszym dowodem.

Bibliografia: en.wikipedia Petrus Gonsalvus, Tognina Gonsalvus, allthatisintresting.com Petrus Gonsalvus an the Real Beauty and the Beast story, Andre Clot '' Sulejman Wspaniały i jego wspaniałe stulecie''

Lilith pierwsza żona Adama, biblijna feministka. Co usunięto z chrześcijańskiej wersji biblii i doprowadziło do zmiany roli kobiety. Ewolucja patriarchatu.

Wszyscy wiemy, że teksty  chrześcijańskiej Biblii , które mamy obecnie powstały pomiędzy IV a V wiekiem naszej ery, wielokrotnie były zmieniane głównie ze względów politycznych. Wiele z nich odrzucono, choć były zdecydowanie starsze od tych, które pozostały w kanonie. W szczególności teksty  ze Starego Testamentu, stamtąd naprawdę  wyrzucono wiele fragmentów, tak jak chociażby historię o Adamie, Ewie i Psie , czy Lilith pierwszej żonie Adama. Przetrwały tylko najbardziej krwawe fragmenty, a powód tego był prosty; chciano przedstawić Żydów, jako krwawych zabójców Jezusa. Udało się, trafiło to wielu głów. Choć Żydzi kamienowali nie krzyżowali, ale dziś dla wielu drobny szczegół. Był to cel polityczny, który po dziś dzień ma swoje konsekwencje. Sama Thora i Talmud były również zmieniane wiele razy , wraz z tym jak zmieniało się społeczeństwo żydowskie, po zetknięciu się z plemionami nomadów czyli zalążkiem przyszłych Arabów. Wiemy to albo i nie wiemy , bo w dzisiejszym kościele często można usłyszeć :'' Ojcze mój , który jesteś w niebie'', bądź ''Przyjdź królestwo moje''. Nad czym płaczą sami księża, nawet w tym radiu. Jednak powinniśmy zdawać sobie z tego sprawę aby nie stać się tymi, z którymi podobno idziemy na wojnę i mamy ją zwyciężyć. Oni też ślepo biorą każdy werset świętej księgi za prawdziwy.Święte Księgi miały jednak zupełnie inny cel i należy poznać ich całość, a nie wyrywać fragmenty aby zrozumieć o czym są. Z czasem słynne prawo: "Żyd jest z matki Żydówki, bez matki Żydówki nie ma Żyda'', zaczynało ograniczać się wyłącznie do tego. Choć Israel po dziś dzień jest jedynym krajem, w którym to kobieta daje obywatelstwo dziecku nie mężczyzna. Jest to naturalnie najbardziej normalne, bo jak stwierdzają statystyki, a nasze są w tej kwestii w Europie najgorsze, wielu mężczyzn wychowuje nie swoje dzieci i nawet o tym nie wie.  Również prawo decydowania przez kobietę, o tym z kim się zwiąże z czasem zniknie. To słynne: '' Zapytaj Rachelę'' z czasem ulegnie takiemu zapomnieniu, że małżeństwa będą aranżowane. Tak naprawdę jedyną nie zmienianą księgą w historii Religii Ksiąg jest  Księga Estery. Symbolem największej wolności kobiety jest Lilith. Lilith przetrwała w kulturze pierwszego najbardziej czystego kościoła chrześcijańskiego- bizantyjskiego i jego pochodnych, a także pojawi się w Koranie. 

A więc kim jest Lilith?

Boska demonica, żona Lucyfera, potężna, piękna uwodzicielka, wabiąca biednych mężczyzn do swego łoża, demon zabijający dzieci, pani nocy, matka demonów, najwybitniejsza prostytutka. Z kolejnymi wiekami stawała się coraz bardziej potworna, co raz bardziej zła.Kult Lilith pojawia się już w czasach sumeryjskich na całym terytorium Ziem Kanaan.Jej imię oznacza tyle co ''Wiatr''. Dopiero później stanie się również boginią nocy. W Thorze pojawia się w apokaliptycznej wizji Edomu w  Księdze Izajasza:'' ... demony natkną się na hieny i koźle-demony (fauny)będą się wzajemnie nawoływać, tylko Lilith będzie tam odpoczywać i znajdzie dla siebie schronienie...''. Warto wspomnieć o tym, że Izajasz w swoich czasach chodzący brudny nago po miastach nie był zbyt szanowanym obywatelem. Rzymianie zaczną ją łączyć z boginią Lamią.

Jaka jest historia tego demona? Czy jest on demonem? Według Ksiąg nie do końca, to istota ludzka skazana na nieśmiertelność. Bóg tworzy Lilith w tym samym momencie co stworzył Adama, ma być jego żoną. Jest jego pierwszą partnerką, ale od początku Adamowi nie przypada do gustu ta kobieta. Kiedy  Adam ujrzał ją po raz pierwszy, była cała jeszcze we krwi i śluzie. Nie spodobało mu się to, więc Bóg  przekształca ją zgodnie z jego życzeniem. Adam widać zapomniał jak wyglądał kiedy jego tworzono.  Teraz to kobieta piękna , wyjątkowo piękna; jest idealna, ale Adam ma zawsze jakieś do niej pretensje. Przede wszystkim Lilith kwestionuje jego zdanie, nie zawsze się z nim zgadza. Chce robić to co zechce, pragnie wolności i równego traktowania, skoro powstali w tym samym momencie. A po za tym co najgorsze dla Adama podczas stosunku, pragnie być na górze, a nie na dole. To go poniża, doznaje wtedy silnego orgazmu, czuje się zbyt zniewolony, więc oddala Lilith. Opowiada Bogu o tym jaka to nie dobra istota, która go gnębiła i nim pogardzała. Można powiedzieć pierwsze kłamstwo  pierwszego człowieka. Lilith udaje się na pewną wyspę, gdzie samotnie spędza czas. Czasem odwiedza ją Samael ( Anioł Śmierci) nie wiadomo jak; w którymś momencie zaczyna ich coś łączyć. Thora  tutaj nie precyzuje dokładnie relacji tych dwojga, lecz snuje domysły... Czy w końcu się zakochują, czy po prostu dla przyjemności dochodzi pomiędzy nimi do stosunku. Tymczasem Adamowi zaczyna brakować kobiety.Biologii nikt nie oszuka, choć niektórzy próbują opowiadać takie bzdury. Adam prosi Boga by Lilith wróciła.  Bóg decyduje się sprowadzić Lilith    z powrotem, wysyła trzech aniołów, ale Lilith odmawia. Mimo iż ci grożą jej śmiercią, stanowczo odmawia. Opowiada im prawdziwą wersję zdarzeń; swoją wersję, o poniżaniu, traktowaniu z góry, wykorzystywaniu. Stwierdza, że woli rodzić trupy niż dzieci takiego mężczyzny. Woli umrzeć. A po za tym nie może już wrócić gdyż odbyła stosunek z innym- z  Samaelem. Może mówi tak w złości.  Przeklina również potomstwo Adama. Anioły odstępują. Odpowiedź o rodzeniu trupów na pewno nawiązuje do postaci Samaela tak jak wola śmierci. Lilith stwierdza, że woli być z nim choć to nawet nie możliwe gdyż on jest aniołem, a ona człowiekiem. Samael traktował ją po prostu na równi ze sobą. Gdyby Lilith była rzeczywiście potworem i jej wersja byłaby nieprawdziwa analizując inne teksty w Thorze; Bóg by ją zabił. Jednak ją oszczędza. Musiał więc  stwierdzić po raz pierwszy, że Adam kłamie. Może to wina tego, że gdy go tworzył był tam ktoś jeszcze.

Bóg nie ma wyboru, zna Lilith za dobrze, zostawia ją w spokoju.Z czasem Lilith staje się demonem.  Z żebra Adama tworzy nową kobietę... Ewę. Ta mu bardzo odpowiada, nie wymaga niczego, zawsze się ze wszystkim zgadza, jest nawet ładna; nie jak Lilith, ale do zaakceptowania. Nie zaprzecza, a przede wszystkim podczas stosunku jest pod spodem, przez co Adam ma nad nią większą władzę, a on sam pełni rolę pana w akcie prokreacji. Słodka niewinna Ewa. Tak naprawdę słodka, głupia Ewa. Samo tworzenie Ewy z Adama, też ma swój cel propagandowy, jest ona już mu poddana w pewnym sensie; powinna być wdzięczna za istnienie. Lilith nie musiała.Ponoć to Lilith przemieniła się, bądź nasłała węża, aby ujawnić prawdziwą twarz Adama. A głupiutka Ewa... Daje się nabrać. Dalej historia jest raczej znana. Zdumiewające czemu, aż tyle tekstu usunięto. Dziś mało która chrześcijanka wie kim była Lilith i o to chodziło tym ,którzy wybierali kanon ksiąg; wzorem miała być posłuszna ślepo-wierząca Ewa.

A więc Lilith nie jest potworem, nie jest zła, ona po prostu chce mieć takie same prawa w stosunku do swojej osoby. Z czasem patriarchalny świat dopisze jej co raz gorsze rzeczy. We wschodnich tekstach nie znajdziemy nic o tym aby została żoną Lucyfera. Nawet tego, że on ma żonę. W łacińskich tekstach jak najbardziej.

To właśnie ten mit, najbardziej wpływa na zachowanie arabskich mężczyzn. Rola Ewy w związku. W szczególności tych z Afryki, naszych kochanych migrantów. Otóż wielu z nich twierdzi, że każda kobieta jest w pewnym sensie prostytutką i istotą gorszą. Gdyż to on mężczyzna jest tą stroną, która jest na górze i daje coś od siebie.On jest stroną czynną, kobieta to natomiast strona bierna, ona leży pod nim z rozłożonymi nogami i bierze. Zważywszy na ich wiedzę biologiczną te stosunki mogą tak wyglądać. W tych krajach nie ma lekcji biologii, mężczyźni nie wiedzą co to menstruacja, ani jak wytwarzają spermę, o chorobach wenerycznych nie wspominając. To wynika już  z Koranu, nie z Biblii.  Tak najprościej i najdelikatniej opisać tą opinię, reszty proszę się domyśleć.  A co z Lilith? Lilith stała się muzą wielu artystów. Najsłynniejszy obraz Lilith namalował John Collier, piękna naga kobieta tańczy z wężem.  Lilith tak na prawdę istniała w kulturze Ziem Kanaan od zawsze; łączono ją z Asztarte tamtejszą boginią miłości i wojny. Przecież to zawsze idzie w parze. Jej postać była czczona przez większość ludów tamtych rejonów. Dziś trudno stwierdzić, z której kultury przeszedł jej kult do Biblii. Najczęstsze teorie mówią o Fenicjanach. Tak czy owak Lilith od zawsze niczym późniejsza Rachela była symbolem feminizmu i wolności. Symbolem odtrąconej prawowitej żony, która była swemu mężowi równa od zarania dziejów. I miała wszelkie prawa od Boga aby być równą i decydować o sobie.Lilith wspiera w kultach odtrącone, wzgardzone żony.Ta demonica tak naprawdę nie jest taka zła jak się ją przedstawia.Kult Lilith jest tak stary jak świat, jest ona od zawsze. Lilith po prostu nie miała wyboru i Bóg to wiedział. Którą wybieracie?

Bibliografie:Mitologie Świata ''Fenicjanie, Thorah, Pismo Święte ''Biblia Tysiąclecia'', Lilith en.wikipedia,

Umina Berzeviczy inkaska księżniczka i tajemnica zamku Niedzicy

Czy Umina była podobna do siostry Atahualpy? Być może.

Teraz będzie trochę egzotycznie z polskim wątkiem, ogromnym skarbem i kobiecie, może nie wojowniczej, ale w owym czasie najbardziej ściganej, którą w końcu zabito. Mowa o inkaskiej księżniczce Uminie i Niedzicy. W XIV wieku pochodzący z Węgier ród Berzeviczych buduje tutaj zamek. Ich potomek Sebastian Berzeviczy w XVIII wieku wyjeżdża do Ameryki Południowej, w owym czasie to jedna z najlepiej rozwijających się kolonii. Dziś ciężko to sobie wyobrazić. Tam żeni się z inkaską księżniczką również Uminą .Z tego związku rodzi się dziewczynka Umina.  Matka Uminy miała być spokrewniona z Atahualpą. Czemu Atahualpa jest tak ważny, jeśli ktoś nie wie jak skończył ostatni władca Inków przypominany: Hiszpanie zażądali w zamian za jego życie komnaty wypełnionej złotem, oczywiście komnatę wypełniono, ale Hiszpanie nie dotrzymali umowy, co doprowadziło potem do zamieszek, a złoto przepadło. W taki o to sposób złoto, którego od wieków poszukiwali najróżniejsi łajdacy i państwa kolonialne w potrzebie w niemałej liczbie trafiło do rodu Berzeviczych. Podobno inkascy władcy rozdzielili większość państwowego skarbca pomiędzy swoje szlachetne rody, na wieść o tym iż Pizarro zbliża się do stolicy. To tzw. Skarb Inków, który przeszedł do wielu legend. Mężem Uminy miał być potomek Tupaca Amaru,prawdziwego ostatniego władcy Inków, który schronił się w Macchu Picchu  i prowadził wojnę partyzancką. Był jednak bardziej władcą nominalnym niż realnym, dlatego większość podręczników wspomina tylko o Atahualpie.

Tupac Amaru I

 W 1780 dochodzi do jednego z pierwszych powstań wolnościowych w Ameryce Południowej pod wodzą Tupaca Amaru II, dziś jest kwestią sporną czy był on spokrewniony rzeczywiście z rodziną królewską Inków w jakikolwiek sposób.Nie można jednak tego wykluczyć. Swoje imię wywodził od ostatniego króla. Tupac Amaru II w końcu został schwytany przez Hiszpanów i rozciągnięty pomiędzy końmi. On również jest ważny w tej historii albowiem to właśnie jego krewniak Andreas jest wybrankiem Uminy. W owym czasie umiera też żona Sebastiana.Nie wykluczone, że rodzina brała jakiś udział w powstaniu.

Tupac Amaru II, jeden z pierwszych ''el Libertadores'' Ameryki Łacińskiej

 Pod koniec rewolty  Sebastian Berzeviczy wyjeżdża wraz z córką do Europy, ponoć ze sobą wiezie coś bardzo cennego. Wyprowadzają się do Wenecji. Kiepski wybór, to miasto szpiegów od wieków.Umina rodzi Tupaca Amaru III, na późniejszym chrzcie  otrzymuje imię Antoni. Mąż Uminy niebawem znika w tajemniczych okolicznościach i odnajduje się oczywiście martwy. Berzeviczy wraca do zamku. Rodzina stara się jak najmniej wychodzić z domu, sama Umina i dziecko nie wychodzą z niego wcale, jest z nimi  cały czas kilku wiernych indiańskich wojowników. Sebastian sprowadza dodatkowe straże. Nie pomogło. Umina zostaje znaleziona zasztyletowana przed wejściem do zamkowej kaplicy. Morawsky Krumlov to ostatnia szansa uratowania choć jednego z potomków.Sebastian spisuje testament i akt adopcji wnuka przez rodzinę Benesz. Oddaje chłopca od opiekę ubogiego krawca i kościelnego, który jest bardzo dalekim krewnym - Wacława Benesza. 21.06.1797r. Tupac Amaru III staje się Antonim Berzeviczy, zostaje ochrzczony, a rok później zapisany w parafialnych księgach jako syn Wacława i Anny Beneszów.Tu pojawia się pytanie czy to rzeczywiście ten sam Antoni.Sam Sebastian umiera w klasztorze, dokąd trafia w wyniku ran po pojedynku. Sebastian miał ukryć skarb na zamku. Sprawa cichnie, ale Antoni ma wiele dzieci, wiedzie im się biednie, większość z dzieci umiera w dzieciństwie. Antoni na łożu śmierci wyznaje prawdę o swoim pochodzeniu i skarbie jednak zakazuje go szukać. Potomkowie rodzą się i odchodzą,aż pojawia się Andrzej Benesz. Andrzej usilnie chce udowodnić powiązanie rodu Benesz z Brzeviczymi, na zamku odnajduje tajemniczy pojemnik, a wewnątrz kipu; legendarny system zapisu Inków, który niestety po dziś dzień nikt nie umie odczytać i kilka złotych figurek. Wszyscy zainteresowani giną w niewyjaśnionych okolicznościach również sam Andrzej Benesz, poseł PRL,  który ginie w bardzo dziwnym wypadku samochodowym. Jeśli ktoś kiedy będzie umiał odczytać kipu pewnie odnajdzie skarb... Musiał on być ogromny skoro zginęło aż tylu ludzi. Czemu zginęło aż tylu? Sam zamek w Niedzicy jest niczym legendarna twierdza św. Graala - kielicha, który używał Chrystus podczas Ostatniej Wieczerzy, poszukiwanego przez wieki, miał mieć niezwykłą moc nieśmiertelności. Mowa o katarskim zamku Montsegur, on również był połączony z podziemnymi jaskiniami; niestety zalanie okolicznych terenów przez wody nowego zbiornika retencyjnego, utrudnia poszukiwania.

Andrzej Benesz i legendarne znalezione kipu

Z samą Uminą mogło być również tak jak z Graalem, albowiem wielu uważa, że nie chodziło o sam kielich, ale o potomków Jezusa. Jest to bardzo prawdopodobne , albowiem w owym czasie Żyd bez żony jeszcze w tym wieku, zostałby ukamienowany za bycie gejem. Co jeśli Umina rzeczywiście była powiązana z Atahualpą i Tupakiem,  a skarbem był na to dowód, wtedy naprawdę cała rodzina musiałaby zginąć, w Peru Indian dalej jest więcej niż białych, podważyłoby to skutecznie władzę. Samo powiązanie z po dziś dzień czczonym rewolucjonistą Tupakiem Amaru II już stanowiło ogromne niebezpieczeństwo. Istnieje w polskich artykułach teoria, że Umina była żoną samego Tupaca Amaru II , jednak nie znajduje ona żadnego potwierdzenia w biografii Tupaca, zachodnich artykułach czy polskich artykułach naukowych, prawdopodobnie wynika to z błędu imion. Najbardziej znani historycy(także z Polski)badający ten temat nie podają takiego faktu.Czy Andrzej Benesz był rzeczywiście potomkiem Berzeviczów czy tylko za takiego się podawał to już kwestia sporna. Ostatnim pewnym potomkiem inkaskich królów jest Antoni Berzeviczy. I jeszcze jedna ciekawostka w 2003 Gloria Estefan nagrała piękną piosenkę Hoy, której teledysk nagrywano w Machu Picchu, fabuła teledysku nawiązywała do historii Tupaca Amaru II i jego przepowiedni, że kiedyś powróci i uwolni ciemiężonych. Oby kiedyś ten dzień nadszedł.


Bibliografia: J.Wojtczak ''Powstanie Tupaca Amaru'', J.Walczak: ''Inkowie i Tajemnica Machu Picchu'', ''Z Machu Picchu do Niedzicy''

 

 

 

 

Generał Fu Hao- historyczna Mulan?

 

 

Grobowiec i pomnik generała Fu Hao

 

 

Mulan legendarna kobieta żołnierz , która poświęciła się i poszła do wojska zamiast starego ojca. Stała się symbolem nabożności synowskiej(zdumiewające, że nie ma po dziś dzień w europejskich językach żeńskiej formy tego określenia). Przez 12 lat brała udział w wojnach i doszła do wysokiego stanowiska. Nikt przez wiele lat nie rozpoznał jej płci. Istnieje prawdopodobieństwo, że Hua Mulan miała historycznego odpowiednika, to być może generał Fu Hao. W 1976 r w Chinach odkryto dziwny grób, był to kurhan wysoko postawionego żołnierza z ogromnymi darami. Grób był nie naruszony. Znaleziono liczne artefakty z jadeitu , drogocennych kamienni i 468 obiektów wykonanych z brązu. Wojownika pochowano z szesnastoma niewolnikami i sześcioma psami złożonymi w ofierze. Wszystko wskazywało na to iż był to wysoko postawiony generał. Jest to zresztą jeden z najokazalszych grobów generalskich w Chinach, dziś odwiedzany przez wycieczki.  Owszem był to bardzo ważny generał, ale skrywał sekret; szkielet generała wykazał jasno, tym generałem była kobieta.

Prawdopodobnie tak wyglądała Fu Hao

Przez wiele lat Chiny nie pokazywały światu tej historii z prostej przyczyny; w komunistycznych Chinach rola kobiet była w owym czasie porównywalna do roli kobiet w Indiach, żeby było śmieszniej reżim powoływał się na dawne tradycje. Odkrycie grobowca mogło tą filozofię podważyć. Świat o kobiecie generał dowiedział się dopiero tak naprawdę za sprawą programu ''Kobiety Wojowniczki'' prezenterką była odtwórczyni roli Xeny- Lucy Lawless. Program przedstawiał historyczne ''feministki'' z różnych regionów świata.Dziś rola kobiet w Chinach jest zdecydowanie inna, głównie za sprawą pani Peng Liyan, żony prezydenta. Mało kto wie, że pan prezydent nie wiele widzi po za nią. Aktorka Gong Li wspomina w jednym z wywiadów o swojej rozmowie z  matką, która nawet nie marzyła o tym,że kiedyś kobiety będą decydować o tym czy będą pracować, już nie mówiąc o wyborze partnera; także o tym jak wiele szykan słuchał jej ojciec pozwalając jej się kształcić. Sama Gong Li jest zresztą feministyczną skandalistką- groziło jej więzienie za wieloletnie życie na tzw. ''kocią łapę'' i bynajmniej nie chciała tego zmieniać.
 Fu Hao znana również jako Lady Hao zmarła około 1200 roku p.n.e. była wysokiej rangi generałem a także kapłanem, co zdarzało się bardzo rzadko. O jej młodości nie wiemy prawie nic. Była jedną z wielu żon cesarza Wu Dinga najważniejszego z dynastii Shang. Wu Ding miał 64 żony, ale fakt tak ogromnego grobowca świadczy o tym, że Fu Hao musiała być dla niego niezmiernie ważna, lepiej stała się jego oblubienicą. Poprzez małżeństwa Wu Ding  kultywował w ten sposób tradycję łączenia podległych, podbitych bądź przynależnych plemion z domem panującym. Tak prawdopodobnie Fu Hao dostała się na dwór.  Jak została generałem tego nie wiemy, ale być może w legendzie o Mulan jest ziarno prawdy. Fu Hao służyła wiele lat i równie dobrze własnie dzięki temu mogła zostać żoną władcy. Na pewno nie została generałem od tak. Chiny od zarania dziejów są bardzo biurokratyczne. Po za tym skąd wzięłyby się jej umiejętności, a po śmierci aż takie poważanie. W inskrypcjach ukazuje się jako dowódca licznych zwycięskich kampanii militarnych. Pokonała m.in. plemię Tu-Fang, które wiele lat dręczyło państwo Shang. Kontynuowała kampanie wojenne przeciwko sąsiednim Yi, Qiang i Ba. W szczególności ta ostatnia kampania po dziś dzień jest opiewana w chińskiej historii jako mistrzostwo zasadzki. Do 1976 r. jednak nie wiedziano, że inicjatorem tego wydarzenia była kobieta. Fu Hao dowodziła liczbą 13 000 żołnierzy, pod jej komendą służyli legendarni generałowi Zhi i Hou Gao, utrwaleni w tradycyjnych chińskich powieściach typu waxia. Również owe bitwy przetrwały w waxia, tylko do tej pory wszyscy sądzili, że dowódcą był mężczyzna. Jeszcze bardziej niezwykła jest rola Fu Hao jako kapłana odprawiającego liczne tajemne rytuały pradawnej religii chińskiej, które były zarezerwowane dla mężczyzn. Mówimy o bardzo dawnych czasach, kiedy o konfucjanizmie i taoizmie jeszcze nikt nie słyszał. Pradawna chińska religia ma wiele podobieństw do współczesnego koreańskiego szamanizmu czy japońskiej oficjalnej religii shinto. To również czasy gdy kształt państwa środka dopiero zaczyna się tworzyć, także dzięki Fu Hao. Oczywiście dopiero Shi Huangdi doprowadzi do pierwszego historycznego zjednoczenia ludów i zostanie cesarzem.Wcześniejsze czasy to głównie legendy, które możemy potwierdzić dopiero teraz. Fu Hao nie wiele czasu spędzała w pałacu więcej na wojnie. Prawdopodobnie pełniła też rolę dyplomatki. Być może Fu Hao pełniła również funkcję wyroczni, o czym świadczą odkryte w grobowcu naczynia wykonane z brązu i  skorupy żółwi. Posiadała własne lenno, którym zarządzała wyłącznie sama i została matką księcia Jie. Zmarła przed swym mężem, co doprowadziło do tego iż dynastia Shang została zagrożona i pokonana przez atakujące państwo Gong. Wu Ding złożył swojej żonie w owym czasie  wiele ofiar licząc na pomoc za grobu. Niestety Fu Hao już nie było.Czy Fu Hao była historyczną Mulan? Być może nie wykluczone.

 

Bibliografia: Chinese Women Fu Hao, Badass Ladies of Chinese History, en.wikipedia: Hua Mulan, Fu Hao, Wu Ding,

 

 

Huangdi Wu Zetian; jedyna kobieta cesarz w dziejach Chin.

W 2006 Zhang Yimou nakręcił film ''Cesarzowa'', był to jeden z ostatnich filmów reżysera tak spektakularnych i wysokobudżetowych , który dotarł do Polski. Film był luźno oparty na powieści, ale przede wszystkim  nawiązywał do historii cesarzowej Wu i jej potomkiń , a także do obalenia władzy dynastii Tang  w dniu Święta Chryzantemy.  Łączył więc kilka historii w jedną. Złe tłumaczenie oryginalnego tytułu z '' Klątwy Złotego Kwiatu'' na ''Cesarzową'' doprowadziło do błędnych interpretacji filmu opartego na powieści i historii kilku potężnych kobiet w dziejach Chin. Wu była zdecydowanie najważniejszą z nich. Feniks to jedno z imion Wu ( W Azji ludzie zmieniają imiona przynajmniej pięć razy w życiu , kiedy przekraczają pewien wiek lub zmienia się ich status)

Wu Zetian  to pierwsza i jedyna oficjalna kobieta cesarz w historii Chin. Panowała w czasach dynastii Tang. Urodziła się   17.02.624 r. ,  w bogatej rodzinie, dzięki czemu otrzymała wykształcenie. Była córką handlarza  i jego drugiej partnerki pani Yang. Do pałacu została prawdopodobnie oddana  przez matkę, w momencie kiedy umarł ojciec. Czemu? Być może przyrodni bracia zaczęli bardzo źle traktować siostry, o czym może świadczyć fakt, że pani Yang wciągu kilku miesięcy pozbyła się wszystkich córek oprócz jednej, która była najmłodsza. Pałac był szansą na ucieczkę od podporządkowania się braciom, a także przyszłościową szansą awansu dla pozostałych członków rodziny. Miejsce na dworze załatwił kuzyn, ale Wu musiała być i tak naprawdę piękna, aby wygrać konkurs. Jak wyglądało życie na dworze. Dwór był skorumpowany i to nie zmieniło się przez wieki, już Konfucjusz próbował jakoś temu zaradzić.  Życie na chińskim dworze było najtrudniejszym życiem jakie można było otrzymać, ale również- jeśli wiedziałeś jak- dawało niesamowitą władzę.  Był to zresztą  dwór zdecydowanie dużo ważniejszego państwa, które  przez wieki rozdawało karty. Handel Jedwabiem  i drogimi przedmiotami z Chin, w tym przyprawami stworzył i utrzymywał Bizancjum, a potem Osmanów.Było to życie w miejscu  zdecydowanie bardziej brutalnym niż bizantyjski ginceum czy późniejszy osmański harem.   Należy tutaj zaznaczyć , że po dziś dzień w Chinach podobnie jak i w Japonii posiadanie papieru nie daje prawa bycia kochanym, a tym bardziej do bycia pełnoprawną żoną. W szczególności w Chinach nie przywiązuje się do tego w ogóle wagi i konkubinat jest akceptowalny, choć do niedawna karalny. Kobieta związana z partnerem otrzymuje tytuł ''pani'' przynależy on do konkubiny, kochanki czy żony. W Japonii jest nawet takie powiedzenie: '' Do posiadania dzieci jest żona, do miłości wyłącznie gejsza, a do seksu prostytutka''.Azjaci są po prostu realistami i nazywają rzeczy po imieniu.

Kobiety  otrzymywały tytuł  gdy przebywały w bliższym związku z mężczyzną od dłuższego czasu bez względu na to czy były żonami, czy nie. Jak wyglądał chiński pałac.Najważniejsze miejsce zajmowała cesarzowa; czyli prawdziwa ''papierowa'' żona i matka potomka cesarza ( uproszczam, bo nie zawsze musiała mieć papier po prostu była w szczególności wybraną, najczęściej ze względów politycznych). Po cesarzowej kolejne miejsce w hierarchii zajmują  żony pierwszego stopnia zwane Paniami, nie zawierały one już związku małżeńskiego formalnie. Najczęściej było ich cztery. Potem sześć żon drugiego stopnia. Ostatnią wyższą rangą było Dziewięć Piękności czwartego stopnia. Wu trafiła do piątej rangi zwanej Dziewięcioma Talentami. Głównym zajęciem kobiet z piątego stopnia była zwyczajna służba jako pokojówki. Wu musiała szybko zdobyć umiejętności, aby przebić się przez tłum 125 kobiet. Z czasem każdy cesarz wprowadzał swoją hierarchię i stopnie.

Pewnie nigdy nie przebiłaby się w tym świecie, gdyby nie szereg skandali związanych z dziećmi cesarza Taizonga i śmierć cesarzowej.  Taizong to powszechnie uznawany najpotężniejszy władca dynastii Tang...Tak na prawdę to on ją stworzył, choć pierwszym władcą był  jego ojciec. Przez wieki stanowił miarę do której porównywano innych. Przyłączył chociażby Wietnam i Kazachstan, nawiązał najważniejsze kontakty z Bizancjum, zacieśnił kontakt z Japonią, ale z dziećmi i rodziną było gorzej. Cheng-qian wolał życie na pustyni w obozowisku Turków, był chromy, a do tego homoseksualny, nie pomogło nawet stracenie kochanka.Ojciec w końcu go przepędził. Zhi wykazywał podobne skłonności, był dodatkowo manipulowany przez brata; więc wzniecał bunty przeciw ojcu.Co gorsza pojawiły się dziwne zabawy w śmierć tatusia. Taizong doskonale zdawał sobie sprawę z tego co się dzieje... Sam przecież obalił ojca i wymordował paru braci. Jedynie Gaozong wykazywał zainteresowanie władzą i państwem.Jednak początkowo w ogóle nie brano go pod uwagę. Posiadając tak kiepskie potomstwo Taizong na pewno pragnął kolejnego dziedzica, a do tego potrzebna była nowa konkubina. Kiedy Wu trafiła na dwór cesarzowa już nie żyła, więc Taizong mógł nie baczyć na kolejność brania kobiet do łoża. W owym czasie był już bardzo podejrzliwy i eliminował ludzi z imieniem Wu... Czemu zapomniał o tej kobiecie? Podtruwał również konkubiny, prawdopodobnie nie znał jej rodowego nazwiska, albowiem kiedy Wu trafiła do pałacu otrzymała nowe imię, a nazwisko przepadło. Jaki był powód? Cesarz usłyszał od wróżbity, że w trzecim pokoleniu dynastia Tang znajdzie się pod panowaniem kobiety... Będzie to Król Wojny, czyli '' Wu Wang''. Wu oznacza w języku chińskim również króla, ale on sam nie był trzecim pokoleniem więc mógł nie obawiać się swej własnej konkubiny. Mimo śmierci Wende; Wu na pewno pełniła funkcje pokojówki ważniejszych konkubin, być może poznali się gdy ona sprzątała, bądź usługiwała jednej z dam. On pomyślał o Wu, a Wu o nim...A także o Gaozong'u.  Pewne jest, że ich romans zawiązał się jeszcze przed śmiercią ojca. W tym czasie Wu  była  już związana na dobre z  Taizongiem. Jak go poznała? Nie wiadomo. Oficjalna wersja jest mało prawdopodobna. Opowiada ona o spotkaniu cesarza podczas jazdy konnej i edukacji cesarza jak poskromić krnąbrnego konia. Wu na pytanie co zrobić ze zwierzęciem miała odpowiedzieć, że należy je wybatożyć prawie na śmierć.Jest to stwierdzenie jak najbardziej odpowiadające dalszym losom cesarzowej, więc kto wie może jest w tym ziarenko prawdy.

Cesarzowej, która doprowadzała swoich wrogów do tego, że pragnęli umrzeć, a ona złośliwie zostawiała ich przy życiu. Należy podkreślić, że nie była jedyna w dziejach, ale najwięcej o niej napisano. Miało to też swój cel; chciano w ten sposób zdusić przestępstwa w zarodku. W wielu przypadkach to się udało, w wielu nie. Wtedy metody trzeba było użyć. Najprawdopodobniej jednak para poznała się  w apartamentach kogoś  z wyższą rangą, kiedy Wu  usługiwała tej osobie.

Romans z Gaozongiem doprowadził do tego, że zaczęto uznawać za kazirodztwo związek macochy i pasierba. W rzeczywiśtości tak nie jest

Po śmierci cesarza Wu jak wszystkie kobiety z pałacu trafiła do klasztoru, ale kiedy Gaozong wstępuje na tron powraca do pałacu; co jest precedensem. Niektórzy historycy twierdzą, że Wu sprowadziła  cesarzowej Wang, która nie mogąc mieć dzieci była zazdrosna o nową konkubinę Xiao. Wang była żoną Gaozonga. Znając historię romansu  męża, zdecydowała się na desperacki krok. Sprowadza jego dawną miłość na dwór, aby odwrócić uwagę od konkubiny Xiao. Mało prawdopodobne. Najprawdopodobniej to Gaozhong sprowadził Wu.  Pomiędzy kobietami jest silna rywalizacja . Wang w końcu zostaje oskarżona o uduszenie córki urodzonej przez  Wu, co doprowadza ją do upadku.  Wang i jej matka zostają oskarżone o czary i wygnane z pałacu. Czy Wu sama zabiła córkę, aby zrzucić na nią winę? Nie wiadomo. Może wykorzystała śmierć dziecka, a  może  rzeczywiście Wang to zrobiła.  Wu doprowadza do śmierci Wang i konkubiny Xiao.

Urodziła cesarzowi  czterech synów.Losy jej dzieci są burzliwe. Li Hong umiera młodo. Był nieślubnym dzieckiem urodzonym jeszcze w klasztorze,prawdopodobnie został otruty po tym jak stanął w obronie przyrodnich sióstr , które były więzione i skazane na śmierć głodową.

Xian zostaje wygnany i zmuszony do samobójstwa.W 675 Gaozong doznaje wylewu i mianuje Wu regentem. Od tego momentu Wu więzi bądź zabija wszystkich, którzy staną na jej drodze. To cesarzowa Wu przyłączyła w kampanii wojennej Koreę, która pozostanie lennikiem Chin na wiele wieków z bardzo krótką przerwą. Korea jest bardzo potrzebna Chinom, albowiem wbrew obiegowej w Europie tradycji; to w Korei wynaleziono produkcję jedwabiu. To tam były największe przetwórnie  nie w Chinach. Chiny prowadziły głównie handel materiałem. Wu podporządkowuje sobie również Afganistan. Gaozong popełnił zdecydowany błąd zostawiając klauzulę w testamencie, w której zaznaczył, że: ''Jeśli nie będzie zgody w ważnych sprawach państwa decyzję podejmie cesarzowa''.

  Na tron wstępuje Zhongzong, którego matka niczym Kosem obala i obsadza na tronie młodszego syna Ruizonga; ogłaszając go  w krótkim czasie upośledzonym. Ten również nie pozostaje długo panem,. Zostanie obalony, a Zetian  zostaje pełnoprawnym cesarzem. Zhaozong piastował swoje stanowisko, ale tylko oficjanie. Jego pierwsza żona znika w niejasnych okolicznościach za sprawą cesarzowej. Druga Wei jest jak najbardziej oddana Wu, ale jednocześnie uczy się od niej. Nigdy nie wybaczy teściowej śmierci dwóch córek. Zhaozong nie wstąpił na tron natychmiast jak rozkazał ojciec... Cesarzowa długo zwleka z ceremonią, co jest  wyłącznie jej złośliwością. W 690 roku Wu po detronizacji swoich synów proklamuje nową dynastię Zhou. Tą nazwą  nawiązuje do pierwszej dynastii Chin, ale nie należy ich mylić. Potem ogłasza się cesarzem -huangdi, to określenie jest zarezerwowane od czasów Shi Huangdi - pierwszego cesarza Chin, dla pełnoprawnego władcy państwa.

Dlatego  należy odnosić do niej tytuł cesarzowa, jak do polskiej królowej Jadwigi w początkach jej panowania. Ona również  przez ten okres dziejów jest  królem. Również była suwerenem w przeciwieństwie do Wu została potem zmuszona do małżeństwa i oddania części władzy. Dopiero wtedy stała się królową. Takie czasy. Wu nigdy władzy nie oddała dobrowolnie.

Wu była osobą brutalną; jednej z konkubin kazała obciąć wszystkie kończyny. Brutalnie rozprawiała się ze wszelkimi buntami mimo to ceniła sztukę i doprowadziła do rozwoju Chin. To za jej czasu powstają słynne groty Longmen.  Udoskonaliła kodeks prawny , rozwijała sztukę, wprowadziła na dobre do Chin buddyzm, gdyż konfucjańskie zasady rządów zdecydowanie uważały kobietę za   nie zdolną do tego. To za jej czasów żył sędzia Di. Postać popularna w wielu filmach i książkach.Sędzia Di jest zgodnie uznawany za pierwszego historycznego śledczego i kryminologa. A przestępstwa szerzą się w owym czasie ogromnie,a  jednak Wu umie je ukrócić.  Wu lubiła otaczać się pięknymi kochankami i śmiało można powiedzieć, że stworzyła swój męski harem. Usunęła 80 % starych urzędników, ale faktem jest, że byli oni skorumpowani, za to zyskała uwielbienie ludu.Pomyliła się tylko w kilku procentach(dokładnie 10%). Już ten fakt świadczy, że Konfucjusz miał wiele racji. Po wielu latach panowania Taizonga jako pierwsza potrafiła doprowadzić do nadwyżek w dochodach. Kwitnie handel Jedwabnego Szlaku.Wiele nomadów ściągało do Chin aby tu się osiedlić  i żyć, oficjalnie przybywali do tego kraju z powodu klęsk żywiołowych i biedy w swoich państwach; nie oficjalnie by się wzbogacić. To nomadzi doprowadzą do upadku dynastii. Ci uchodźcy.Pierwsze bunty zaczęły się już za panowania Wu; chociażby Qapagan. Konflikt z nim doprowadził do naruszenia podstaw władzy cesarzowej. Wu starzejąc się jak każdy  uzurpator i tyran zapominała o tym jak łatwo można utracić władzę. Dużą rolę w negocjacjach z Qapaganem odegrał sędzia Di, ale i tak doprowadziło to do długoletniej wojny. Z czasem nawet sędzia Di chciał przywrócenia Zhaozonga na tron.  Kiedy umarł sędzia,  Wu miała stwierdzić: '' Od teraz pałac jest pusty''. Na dworze znów pojawiło się zepsucie,  a starzejąca się cesarzowa go nie widziała.  Ma już wtedy prawie siedemdziesiąt lat. Wu  udało się coś osiągnąć w stosunkach rodzinnych, posługując się licznymi mordami, doprowadziła do zjednoczenia rywalizujących ze sobą rodów Li i Wu. W końcu syn obalił matkę. Cesarzowa zamieszkała w Pałacu Świtu, z czasem coraz bardziej słabnie, spisuje testament ,w którym zrzeka się tytułu bogini i huangdi . Zhangzong wielokrotnie odwiedzał matkę, która go wyśmiewała i jednocześnie jakby przepowiadała, że pozwalając dworakom dojść do głosu źle skończy, a Wei jest jeszcze gorsza od niej samej. W 707 roku Taiping córka cesarzowej Wu  i siostra Zhangzonga planuje bunt. Spisek zostaje wykryty, a cesarzowa Wei żona Zhangzonga i księżniczka Anle decydują się na desperacji krok... Zhangzong zostaje otruty, a na tron wstępuje jego syn Changmao. Anle odsuwa Wei i wprowadza politykę, która da jej miano:'' Drugiej Cesarzowej Wu''. Jest jednak już tylko regentką. Anle była jedyną córką Wei, która przeżyła; nie wiadomo dlaczego. Wei zemściła się w ten sposób za śmierć Yongtai i Yide. Przez wieki biografowie nie byli przychylni cesarzowej Wu pokazując jedynie czystki dworskie; a nie reformy , podboje i rozwój kraju. Przedstawiono ją jako potwora, ale prawda jest taka, że nie była ona pierwsza i ostatnia w tych poczynaniach na chińskim dworze. W tym miejscu szanse przeżycia mieli wyłącznie ludzie tacy jak Wu. Feniks po prostu miała tyle szczęścia w nieszczęściu, że ktoś opisał jej losy i nie zniknęła z kart historii jak inni jej podobni. Jak pokazała historia wszystkim swoim potomkom płci żeńskiej przekazała twarde wojownicze geny. Wu mogła zmienić nazwę dynastii, ale w historii zapisała się jako ostatni potężny władca dynastii Tang. Za czasów dynastii Yuan pewna Koreanka doprowadzi do wyzwolenia Korei zostając ostatnią cesarzową Chin... Cesarzową Qi, najbardziej równą cesarzowej Wu. Wu zmarła 16.12.705 roku i została pochowana z Gaozongiem. Co ciekawe w miejscu, w którym powinna znajdować się ufundowana przez dzieci stela- nie stoi nic. To piękny grobowiec, do którego niestety trudno się dostać. Można to zrobić jedynie konno, bądź na wielbłądach. Postać Wu stała się inspiracją dla wielu filmów i powieści.

Bibliografia : ''Wu chińska cesarzowa'' Jonathan Clements, ''Curse of the Golden Flower'' en.wikipedia,

Horemheb ostatni władca XVIII dynastii, mściciel czy zabójca?

Horemheb z Amonem i Mut

Generał Horemheb ostatnia postać tragicznego końca XVIII dynastii. Twórca pierwszego w historii spisanego na papierze kodeksu prawnego zwanego:'' Prawem(Edyktem) Horemheba''. Prawa równie okrutnego,  a może i nawet bardziej okrutnego niż prawo Hammurabiego. Za uchylenie się od płacenia podatków np. w postaci daniny ze skóry wołu, przewidywano: ''100 batów, w tym 5 krwawiących ran''. Winnym wymuszeń obcinano nos i skazywano na wygnanie. Horemhebowi należy oddać, że łapówkarskim urzędnikom i tym którzy wykorzystywali swój urząd do przekrętów bezwzględnie ucinał ręce i batożył. Nie wahał się również przed stosowaniem takich kar jak wymordowanie rodziny na oczach winowajcy czy gwałt. To bez wątpienia bolało bardziej niż obcięcie ręki. To on ustanowił instytucję sądu składającego się z ławy sądowniczej. On sam do swojej osoby kodeksu nigdy  nie stosował, uwielbiał łapówkarstwo i przekręty. Był panem i władcą, w pewnym sensie można powiedzieć:'' wolno mu było'', w końcu kiedy wstąpił na tron stał się bogiem. Ten człowiek był swoistą kreaturą wojny, najgorszym obliczem tego co tworzy wojna, kiedy się przebywa na niej zbyt długo.

 Kim był? Czy miał wpływ na śmierć Tutankhamona? Na pewno miał wpływ na śmierć księcia Zannanzy  z kraju Hatti, to w końcu on był w owym czasie najważniejszym żołnierzem państwa. W tym jednym momencie ułożył się z Ay.  Horemheb był bardzo ambitnym człowiekiem, który podobnie jak Ay stał zawsze po swojej stronie, ale rozumiał też dwie zasady rządzące światem:

1)Czasem należy wyrządzić zło, w celu osiągnięcia wyższego dobra.

2)Wróg mojego wroga jest moim przyjacielem.

Horemheb z bóstwem Amonem

Tutankhamon nie umarł naturalną śmiercią, już w 1969 roku stwierdzono w tylnej części jego czaszki dziurę, która powstała od silnego uderzenia głownią maczugi bądź miecza. Zabijając księcia z Hatti , Egipt został wciągnięty w długoletnią wojnę, którą zakończył Horemheb, ale nastąpiło to dopiero wtedy gdy został faraonem. To on rozprawił się doszczętnie z kultem Atona zarządzając niszczenie wszelkich pomników związanych z Akhenatenem, Semenkhare i Tutankhamonem. To również on wymazywał ich imiona i w to miejsce wpisywał swoje. Likwidował nawet miejsca związane z Tutankhamonem już po jego powrocie na łono starożytnej religii. Dowodem na to jest chociażby zniszczenie kolumnady ufundowanej przez Tutankhamona na cześć Amenhotepa III w Karnaku oraz jego świątyni grobowej. Sceny przedstawiające święto Opet zostały nietknięte, ale wymazano imię Tutankhamona, a wpisano Horemheba. Zniknęła również stela restauracyjna Tutankamona obwieszczająca powrót do dawnej religii; powstała  w tym miejscu stela Horemheba . Olbrzymie posągi przy wejściu do świątyni w Karnaku ufundowane przez młodego władcę zostały sprofanowane dwa razy. Najpierw zrobił to Ay wpisując swoje imię,a  potem Horemheb. Monumentalna aleja sfinksów łącząca świątynie Karnaku i Luksor po dziś dzień- to dzieło Horemheba. Z czego powstała? Z budynków Achetaton.  Przez blisko trzydzieści lat panował twardą żołnierską ręką. Kiedy w państwie brakowało pieniędzy nie wahał się plądrować groby w Dolinie Królów,aby zapewnić budżet państwa. Jednak częściej robił to  kiedy jemu brakowało pieniędzy. Nie zawahał się zrobić tego również z grobowcem Ai, ciekawostką jest jednak czemu ominął grób Tutankhamona. Nie wiedział o nim?... To mało prawdopodobne... Z jakiegoś powodu nie chciał.  W dolinie el-Amarna znajduje się grobowiec Paatenenhaba; część naukowców przypuszcza, że należał on do Horemheba, ale część uważa, że nigdy nie przeniósł się do Achetaton. Jako żołnierz musiał tam przynajmniej bywać. Horemheb rozpoczął swoją karierą już za panowania Amenhotepa III, ale wysoką pozycję otrzymał dopiero za panowania Tutankhamona, może to właśnie spowodowało, że w pewnym sensie darzył faraona jakimś sentymentem i nie tknął jego grobowca. Owszem grobowiec został otwarty , ale sam Horemheb rozkazał go zamknąć i  opieczętował z powrotem. Jak wielu w owych czasach on również pochodził z ludu. Tutankhamon ofiarował mu grobowiec w Sakkarze. Bez wątpienia człowiek , który całe życie spędził na walce z Hetytami musiał doznać szału na wieść o liście Anchsenamon do ich władcy. Część historyków uważa, że już jako faraon zmusił ją do ożenku. Są to głównie ci którzy uważają , że Anchsenamon żyła jeszcze długo po śmierci Tutankhamona przechodząc z rąk do rąk; najpierw jako żona Ay, a potem Horemheba... Zamknięta gdzieś w odmętach haremu. Jest to mało prawdopodobne. Ti była tak ambitną kobietą, że na pewno nie zgodziła się na drugą żonę, po za tym nigdzie nie odnotowano faktu iż Ay pojął za żoną kobietę związaną z prawdziwymi członkami dynastii... Prawdą jest jednak, że rok temu odkryto grobowiec, który uważa się, że być może jest grobowcem Anchesenamon; nie są to jednak potwierdzone dane. Oczywiste jest, że odnalezienie jej grobowca wiele w tej historii wyjaśni.Horemheb na pewno nie cierpiał pacyfizmu Akhenatena, a po śmierci Ay jako naczelny dowódca łatwo zajął tron. Pod koniec panowania Horemheba po rewolucji amarneńskiej nie było już śladu. Horemheb posuwa się dalej;lata swojego panowania liczy od śmierci Amenhotepa III. Zmienia również wystrój grobowca w Sakkarze, którego nigdy nie użyje. Na swoich wizerunkach dodaje symbole władzy królewskiej, czyniąc się potomkiem Amenhotepa III. Niektórzy rzeczywiście chcą w nim widzieć  nieślubnego potomka Amenhotepa III...Chcą także w nim widzieć biologicznego ojca Tutankhamona.Każda z tych wersji wydarzeń jest mało prawdopodobna. Bez wątpienia wykonawcą śmierci Zannanzy był Horemheb, w tym momencie na pewno sprzymierzył się z Ay. To on dysponował oddziałami  i miał odpowiednie środki, ale Ay był wezyrem miał dostęp do wszelkich najtajniejszych miejsc pałacu. Być może już wtedy był królem, a to jeszcze bardziej ułatwiało zadanie. Co zaś tyczy się Tutankhamona, Horemheb na pewno wiedział, że nie była to naturalna śmierć.Musiał znać sprawcę, ale gdyby to był on; nie szanowałby tak jego grobowca. Zdecydowanie bardziej winą można obarczyć Ay. To Ay jako wezyr miał najbliższy dostęp do władcy.To  on decydował kto wejdzie do pałacu i z niego wyjdzie oraz czy w ogóle wyjdzie. Wezyr przez wieki był drugą osobą po władcy. Tutankhamon musiał zginąć z prostych przyczyn zbliżał się do wieku męskiego, Ay dłużej nie mógłby być regentem, co gorsza Tutankhamon znika w tym momencie kiedy zaczyna sam podejmować decyzje; czasem negując poglądy regenta. Zaczynało dochodzić do konfliktów, a Ay zbyt długo czekał na to , żeby być panem Egiptu, by teraz oddać władzę młokosowi. To Tutankhamon ukrył wszelkie skarby po swoich najbliższych.To pewne, że nie zrobił tego jako małe dziecko, ale kiedy dojrzał naturalnym jest ,że przypomniał sobie kto naprawdę był jego: ''Wielkim Ojcem''. Może pomagał mu w tym Horemheb, w końcu grobowiec KV 55 został również nietknięty. Sam władca na pewno nie przenosił trumien własnymi rękoma.

Aleja sfinksów łącząca Luksor i Karnaku

 Horemheb na pewno nie bał się żadnej klątwy skoro okradał inne grobowce, mógł więc okraść i te... A jednak tego nie zrobił. Czy pomógł również w zniknięciu Anchesenamon?...Być może. Jeśli została żoną Ay, była młodą,  a przede wszystkim płodną kobietą; czym zagrażała Ty. Urodziła dwójkę dzieci, co prawda martwych i została w ciąży z pogrobowcem. To było zagrożenie nie tylko dla Ty, ale również dla Horemheba, który w tym czasie ma już wytyczony cel - pokazał go zabijając księcia. Horemheb zamyka listę  XVIII dynastii. Czy był mężem Anchsenamon? Tego się nie dowiemy dopóki nie odnajdziemy jej grobowca. Wiemy , że miał w haremie mniej znaczącą kobietę, której imię zdumiewająco jest podobne do imienia Anchesenamon...To Amenia.Nie wiemy skąd się wzięła, ani kim była.To imię może być rzeczywiście zdrobnieniem od imienia Anchensenamon. Jak kończy generał?... Prawdopodobnie równie burzliwie jak poprzednicy. Świadczy o tym fakt, że  został pochowany w nie ukończonym grobie. Jest to największy grobowiec w Dolinie Królów. Na scenę wkracza inny generał, który przyjmie imię Ramzes. Powstaje nowa dynastia: Ramessydzi.

Bibliografia: Philipp Vandenberg:'' Nefertiti'', Ramzes II Wielki''. Bob Brier: '' Morderstwo Tutanchamona''