Lilith pierwsza żona Adama , biblijna feministka

Słynny obraz Lilith John Collier



Wszyscy wiemy, że teksty  chrześcijańskiej Biblii , które mamy obecnie powstały pomiędzy IV a V wiekiem naszej ery, wielokrotnie były zmieniane głównie ze względów politycznych. Wiele z nich odrzucono, choć były zdecydowanie starsze od tych, które pozostały w kanonie. W szczególności teksty  ze Starego Testamentu, stamtąd naprawdę  wyrzucono wiele fragmentów, tak jak chociażby historię o Adamie, Ewie i Psie , czy Lilith pierwszej żonie Adama. Przetrwały tylko najkrwawsze fragmenty, a powód tego był prosty; chciano przedstawić Żydów, jako krwawych zabójców Jezusa. Udało się, trafiło to wielu głów. Choć Żydzi kamienowali nie krzyżowali, ale dziś dla wielu drobny szczegół. Był to cel polityczny, który po dziś dzień ma swoje konsekwencje. Sama Thora i Talmud były również zmieniane wiele razy , wraz z tym jak zmieniało się społeczeństwo żydowskie, po zetknięciu się z plemionami nomadów, zalążkiem przyszłych Arabów. Wiemy to albo i nie wiemy , bo w dzisiejszym kościele często można usłyszeć :'' Ojcze mój , który jesteś w niebie'', bądź'' Przyjdź królestwo moje''. Nad czym płaczą sami księża, nawet w tym radiu. Jednak powinniśmy zdawać sobie z tego sprawę aby nie stać się tymi, z którymi podobno idziemy na wojnę i mamy ją zwyciężyć. Oni też ślepo biorą każdy werset świętej księgi za prawdziwy.Święte Księgi miały jednak zupełnie inny cel i należy poznać ich całość a nie wyrywać fragmenty, aby zrozumieć o czym są.

Z czasem słynne prawo: "Żyd jest z matki Żydówki, bez matki Żydówki nie ma Żyda'', zaczynało ograniczać się wyłącznie do tego, Choć Israel po dziś dzień jest jedynym krajem, w którym to kobieta daje obywatelstwo dziecku nie mężczyzna. Jest to naturalnie najbardziej normalne, bo jak stwierdzają statystyki, a nasze są w tej kwestii w Europie najgorsze, wielu mężczyzn wychowuje nie swoje dzieci i nawet o tym nie wie.  Również prawo decydowania przez kobietę o tym z kim się zwiąże z czasem zniknie. To słynne '' Zapytaj Rachelę'' z czasem takiemu zapomnieniu, że małżeństwa będą aranżowane. Tak naprawdę jedyną nie zmienianą księgą w historii Religii Ksiąg jest jedynie Księga Estery. Symbolem największej wolności kobiety jest Lilith. Lilith przetrwała w kulturze pierwszego najbardziej czystego kościoła chrześcijańskiego- bizantyjskiego i jego pochodnych, a także pojawi się w Koranie. 
A więc kim jest Lilith?

Boska demonica, żona Lucyfera, potężna piękna uwodzicielka wabiąca biednych mężczyzn do swego łoża, demon zabijający dzieci, pani nocy, matka demonów, najwybitniejsza prostytutka. Z kolejnymi wiekami stawała się coraz bardziej potworna, co raz bardziej zła.

Kult Lilith pojawia się już w czasach sumeryjskich, na całym terytorium Ziem Kanaan.Jej imię oznacza tyle co ''Wiatr''. Dopiero później stanie się również boginią nocy. W Thorze pojawia się w apokaliptycznej wizji Edomu w  Księdze Izajasza:'' ... demony natkną się na hieny i koźle-demony (fauny)będą się wzajemnie nawoływać, tylko Lilith będzie tam odpoczywać i znajdzie dla siebie schronienie...''. Warto wspomnieć o tym, że Izajasz w swoich czasach chodzący brudny nago po miastach nie był zbyt szanowanym obywatelem. Rzymianie zaczną ją łączyć z boginią Lamią.

Jaka jest historia tego demona? Czy jest on demonem? Według Ksiąg nie.

Bóg tworzy Lilith w tym samym momencie co stworzył Adama, ma być jego żoną. Jest jego pierwszą partnerką, ale od początku Adamowi nie przypada do gustu ta kobieta. Kiedy  Adam ujrzał ją po raz pierwszy, była cała jeszcze we krwi i śluzie. Nie spodobało mu się to, więc Bóg  przekształca ją zgodnie z jego życzeniem. Adam widać zapomniał jak wyglądał kiedy go tworzono.  Teraz to kobieta piękna , wyjątkowo piękna jest idealna, ale Adam ma zawsze jakieś do niej pretensje. Przede wszystkim Lilith kwestionuje jego zdanie, nie zawsze się z nim zgadza. Chce robić to co zechce, pragnie wolności i równego traktowania, skoro powstali w tym samym momencie. A po za tym co najgorsze dla Adama podczas stosunku, pragnie być na górze, nie na dole. To go poniża, doznaje wtedy silnego orgazmu, czuje się zbyt zniewolony, więc oddala Lilith. Opowiada Bogu o tym jaka to nie dobra istota, która go gnębiła i nim pogardzała. Można powiedzieć pierwsze kłamstwo  pierwszego człowieka. Lilith udaje się na pewną wyspę, gdzie samotnie spędza czas. Czasem odwiedza ją Samael ( Anioł Śmierci) nie wiadomo jak ale zaczyna ich coś łączyć. Thora dokładnie tutaj nie precyzuje snuje domysły... Czy w końcu się zakochują, czy po prostu dla przyjemności dochodzi pomiędzy nimi do stosunku. Tymczasem Adamowi, zaczyna brakować kobiety.Biologii nikt nie oszuka choć niektórzy próbują opowiadać takie bzdury. Adam prosi Boga by Lilith wróciła.  Bóg decyduje się sprowadzić Lilith    z powrotem, wysyła trzech aniołów, ale Lilith odmawia. Mimo iż ci grożą jej śmiercią, stanowczo odmawia. Opowiada im prawdziwą wersję zdarzeń; swoją wersję, o poniżaniu, traktowaniu z góry, wykorzystywaniu. Stwierdza, że woli rodzić trupy niż dzieci takiego mężczyzny. Woli umrzeć. A po za tym nie może już wrócić gdyż odbyła stosunek z innym z  Samaelem.Może mówi tak w złości.  Przeklina również potomstwo Adama. Anioły odstępują. Odpowiedź o rodzeniu trupów na pewno nawiązuje do postaci Samaela tak jak wola śmierci. Lilith stwierdza, że woli być z nim choć to nawet nie możliwe gdyż on jest aniołem a ona człowiekiem. Samael traktował ją po prostu na równi ze sobą. Gdyby Lilith była rzeczywiście potworem i jej wersja byłaby nieprawdziwa analizując inne teksty w Thorze, Bóg by ją zabił. Jednak ją oszczędza. Czyli musi chociaż stwierdzać po raz pierwszy, że Adam kłamie. Może to wina tego, że gdy go tworzył był tam ktoś jeszcze.

 

 Bóg nie ma wyboru, zna Lilith za dobrze, zostawia ją w spokoju.Z czasem Lilith staje się demonem.  Z żebra Adama tworzy nową kobietę... Ewę. Ta mu bardzo odpowiada, nie wymaga niczego, zawsze się ze wszystkim zgadza, jest nawet ładna, nie jak Lilith ale do zaakceptowania, nie zaprzecza, a przede wszystkim podczas stosunku jest pod spodem, przez co Adam ma nad nią większą władzę, a on sam pełni rolę pana w akcie prokreacji. Słodka niewinna Ewa. Tak naprawdę słodka, głupia Ewa. Samo tworzenie Ewy z Adama, też ma swój cel propagandowy, jest ona już mu poddana w pewnym sensie powinna być wdzięczna za istnienie. Lilith nie musiała.

Ponoć to Lilith przemieniła się, bądź nasłała węża, aby ujawnić prawdziwą twarz Adama. A głupiutka Ewa... daje się nabrać. Dalej historia jest raczej znana. Zdumiewające czemu aż tyle tekstu usunięto. Dziś mało która chrześcijanka wie kim była Lilith i o to chodziło tym ,którzy wybierali kanon ksiąg; wzorem miała być posłuszna ślepo-wierząca Ewa.

 

 A więc Lilith nie jest potworem, nie jest zła, ona po prostu chce mieć takie same prawa w stosunku do swojej osoby. Z czasem patriarchalny świat dopisze jej co raz gorsze rzeczy. We wschodnich tekstach nie znajdziemy nic o tym aby została żoną Lucyfera. Nawet tego, że on ma żonę. W łacińskich jak najbardziej.
To właśnie ten mit, najbardziej wpływa na zachowanie arabskich mężczyzn. Rola Ewy w związku. W szczególności tych z Afryki, naszych kochanych migrantów. Otóż wielu z nich twierdzi, że każda kobieta jest w pewnym sensie prostytutką i istotą gorszą. Gdyż to on mężczyzna jest tą stroną która jest na górze, która daje coś od siebie. Stroną czynną, kobieta to natomiast strona bierna, ona leży pod nim z rozłożonymi nogami i bierze. Zwarzywszy na ich wiedzę biologiczną te stosunki mogą tak wyglądać. W tych krajach nie ma lekcji biologii, mężczyźni nie wiedzą co to menstruacja, ani jak wytwarzają spermę, o chorobach wenerycznych nie wspominając. To wynika już  z Koranu, nie z Biblii.  Tak najprościej i najdelikatniej opisać tą opinię, reszty proszę się domyśleć, bo ci panowie, z którymi ja rozmawiałam, używali dosadnych brzydkich słów. A więc drogie panie, jeśli decydujecie się na to szczęście. Pamiętajcie zróbcie im na złość, postarajcie się być na górze. To ich rozwściecza jak każdego szowinistę, ale przynajmniej potem nie usłyszycie że jesteście prostytutką, nawet jeśli płacicie takiemu mężczyźnie na seks turystyce. Dopiero kiedy będzie pod to on będzie prostytutką. Niestety to jest taka mentalność. A co z Lilith? Lilith stała się muzą wielu artystów. Najsłynniejszy obraz Lilith namalował John Collier, piękna naga kobieta tańczy z wężem.  Lilith tak na prawdę istniała w kulturze Ziem Kanaan od zawsze, łączono ją z Asztarte tamtejszą boginią miłości i wojny. Przecież to zawsze idzie w parze. Jej postać była czczona przez większość ludów tamtych rejonów. Dziś trudno stwierdzić, z której kultury przeszedł jej kult do Biblii. Najczęstsze teorie mówią o Fenicjanach. Tak czy owak Lilith od zawsze niczym późniejsza Rachela była symbolem feminizmu i wolności. Symbolem odtrąconej prawowitej żony, która była swemu mężowi równa od zarania dziejów.  I miała wszelkie prawa od Boga aby być równą i decydować o sobie. Lilith wspiera w kultach odtrącone, wzgardzone żony.Ta demonica tak naprawdę nie jest taka zła jak się ją przedstawia. Kult Lilith jest stary jak świat, jest ona od zawsze. Lilith po prostu nie miała wyboru i Bóg to wiedział. Którą wybieracie?

Bibliografia: Mitologie Świata ''Fenicjanie'', Thorah, Pismo Święte'' Biblia Tysiąclecia'',
''Lilith'' en.wikipedia,

Królowa: Ay - Morderca Tutankhamona . Największy awans społeczny w dziejach Egiptu

Ay ''Boski Ojciec'' najgorszym wrogom życzyć takiego przyjaciela i ojca

 

 

 

Gdyby Machiavelli żył wcześniej i miał okazję poznać Ai, pewnie nie wychwalałby w'' Księciu '' strategii Cesare Borgii, ale właśnie Ay. Ai to taki starożytny odpowiednik Ibrahima Paszy i Borgii w jednym. Sulejman jednak w przeciwieństwie do ostatnich  przedstawicieli XVIII dynastii, szybko ukrócił hydrii głowę. Egipscy władcy nie zauważyli, jakiego potwora sobie hodują. Ai jest przy tej rodzinie od zawsze , już od czasów Amenhotepa III, którego jest on równolatkiem.Jest jedynym członkiem dworu , który po przewrocie Akhenatena zostaje na jego  dworze. Tak naprawdę nie wiadomo skąd się ten człowiek wziął. To być może brat Teje, ''Wielkiej Małżonki Królewskiej'' Amenhotepa III, jednej z nie wielu w historii żony faraona , która nie była jego siostrą, a pochodziła z niższej warstwy. Teje była mądrą kobietą, ale wyniesienie do takiej godności kogoś z niższego stanu, miało swoje konsekwencje. Tego nie wiemy jednak na pewno, wiemy natomiast iż nie był on Egipcjaninem, a Syryjczykiem. Jest on więc tak naprawdę nikim. Imię jego siostry i królowej może więc być zbieżne. On sam mógł zmanipulować te dane, kiedy został faraonem. To wręcz zdumiewające i pokazuje jak świetnym manipulatorem musiał być Ai, skoro utrzyma się przy każdym faraonie, oczywiście zmieniając swoje poglądy adekwatnie do obecnego zapotrzebowania i poglądów nowego władcy. Za czasów Akhenatena jest generałem  i  skarbnikiem.  Powoli, pomału pnie się coraz wyżej na stanowiskach, a im wyższe stanowisko, tym wyższe pożądanie władzy. To pożądanie zaprowadzi go w końcu do bycia faraonem w wieku ponad sześćdziesięciu lat. Osiągnie swój cel. Za panowania małoletniego Tutankhamona , Ai jest oficjalnym regentem i wezyrem władcy. I już wtedy przestaje ukrywać swoje zamiary. On nie chce tylko tego co ma, on chce być tym chłopcem. A  po cóż się przejmować chłopcem, to tylko chłopiec, co on wie, jest nikim, a jego wiek jest Ayiemu na rękę.  Najpierw ogłasza się ''Boskim Ojcem Władcy'' .To Ai zdecydował o przeniesieniu stolicy z powrotem do Teb i zmianie imienia władcy z Tutankhaton na Tutankhamon. Chłopiec żyje tak długo dopóki nie dorośnie, a kiedy dorasta... Na swoje nieszczęście zaczyna myśleć sam i widzi co się dzieje. Może wracają wspomnienia z dzieciństwa , gdzieś zatarte. To Ai rozpoczyna  doszczętne kultu Atona, a przede wszystkim doszczętnie wymazuje Akhenatena i Semenkhare. Tutankhamun znika właśnie w tym momencie, kiedy regent przestaje być potrzebny. Znika w tym momencie, kiedy człowiek zaczyna myśleć samodzielnie. Zdruzgotana żona Tutankhamona wysyła list do wrogiego państwa Hatti: 
'' Mój mąż nie żyje, a ja nie mam syna. Powiadają zaś, że twoi synowie są dorośli. Jeśli przyślesz mi jednego, ze swoich synów, zostanie on moim mężem, gdyż nie wezmę żadnego z moich poddanych i nie uczynię z niego swojego męża''.

Niestety szpiedzy i ''życzliwi'' donosiciele są wszędzie. List zostaje wykryty. Ten list otrzyma Suppiluliuma na prośbę wdowy wyśle swego syna Zannazanę, który jednak nigdy nie dotrze do królowej. Zostanie zabity po drodze. Jak bardzo musiała się bać Anchesenamon i jaką musiała mieć wiedzę, że pisze taki list. Woli wprowadzić na tron obcy lud niż pozwolić, aby zasiadł na mim  ktoś z dworu. Zdumiewające, że tuż po tym liście Anchesenamon również znika. O jej śmierci nie wiemy nic, ale wiemy, że tuż przed śmiercią Tutakhamona zaszła po raz kolejny w ciążę. Może to zmusiło Ai do działania. Anchesenamon miała trójkę dzieci, dwoje zostało pochowanych z ojcem. Niestety jest jak  przeklęta; jej dzieci rodzą się martwe. Wielu historyków uważa, że Anchesenamon została potem  włączona do haremu Horemheba i umrze dopiero za jego panowania, za czasów Ai jest politycznym więźniem bądź nawet jego żoną. Ale jeśli obaliła brata czemu pisze taki list.To nie realne. Część uważa, że po wykryciu nie udanego przewrotu wybrała samobójstwo.  Suppiluliuma zemści się za śmierć syna na Egipcie, wybuchnie wojna w wyniku której Egipt straci część Syrii. Działania wojenne zakończą się dopiero za panowania Horemheba. To Ai rozpoczyna dewastację Achetaton i pierwsze co robi to rozkazuje rozbudować świątynię w Karnaku, dokonuje tego  cegłami ze świątyni Atona. A tak bardzo  ubóstwiał Akhenatena, tak bardzo wierzył  w jego ideologie i nową reformę. Tak doskonale ukrywał swoją nienawiść. Iluż takich potworów tworzy się i dzisiaj, stoi przy naszych systemach władzy, która jeszcze bardziej umożliwia takim ludziom dojście do niej, niż dawne systemy. Jak bardzo aktualna jest ta postać. Po trupach do celu. W końcu przywłaszcza sobie grobowiec w Dolinie Zachodniej, który pierwotnie buduje dla siebie Tutankhamon, kopiuje dekoracje i przedstawia wszędzie swoje pokrewieństwo i związek z poprzednikiem, którego nie ma. A Tutankamona pochowa w jak najbardziej zapomnianym miejscu, na jego szczęście. Wielu historyków uważa, że jego wspólnikiem w śmierci chłopca był następca Horemheb. Jeśli tak Ay wybrał sobie złego wspólnika, albo podobnie jak Kosem Sultan zbyt dobrze go wyedukował. Tuż po pochowaniu faraona, który nacieszył się władzą raptem cztery lata i prawdopodobnie został otruty, jego los spotyka to samo co Akhenatena; mumia zbezczeszczona, grobowiec również, a imiona z kartuszów wymazane.Nastaje nowy pan- Horemheb. Szczytem bezczelności Ay jest sam grobowiec Tutankhamona. Oto na ścianie grobowca, w miejscu gdzie powinna na fresku znajdować się jego żona, znajduje się ''Boski Ojciec'', ale Ay robi jeszcze coś gorszego.Jego pycha i dojście do tronu z nikogo, jego osiągnięcie ''szczytu niekompetencji'', całkowicie zaćmiewa mu mózg. Na najważniejszym fresku każdego grobowca znajduje się ceremonia Otwarcia Ust władcy, przez kapłana. To symboliczny początek jego przejścia w zaświaty. Znajdziemy go w każdym grobowcu, a w grobowcu Tutankhamona odbiega on od normy.  Ay przedstawia siebie w stroju arcykapłana świątyni Karnaku z egipską koroną na głowie. Przeprowadza ceremonie otwarcia ust. Jego postać jest wyższa od postaci faraona, to podwójne bezczeszczenie miejsca. Nie dość , że mamy tutaj kolejnego władcę, który jest jednocześnie arcykapłanem i przeprowadza ceremonię,  to jeszcze przestawia się on większym od faraona. A od faraona na freskach nikt nie mógł być przedstawiony większy, chyba że bogowie. Tak oto Ai ujawnia całą prawdę o sobie. Zawsze był związany z Karnaku, nawet jeśli twierdził, że nie. Zawsze był po swojej stronie. Uważał się za godniejszego od samego władcy. Zawsze czekał na odpowiedni moment. A gdy się nadarzył, zlikwidował ostatnią przeszkodę i został tym kim pragnął. Zajęło mu to lata. Smutna prawda o wynoszeniu  ludzi z nizin do władzy... Jakże aktualna nawet i dziś i jak nie daleko trzeba szukać równie potężnych dwóch innych potworów wyniesionych z gminu, jakieś 70 lat temu. Tacy znajdą się też i dziś...

 

Bibliografia: Bob Brier '' Morderstwo Tutenchamona'', ''Nefertiti '' Philipp Vandenberg, ''Od świętego Graala po skarby carów''Hans Christian Huf, ''Sulejman Wspaniały'' S.Łątka,

Królowa: Semenkhare syn Akhenatena, jeszcze bardziej zapomniany władca

Semenkhare jeden z zachowanych jego wizerunków. Choć czasem uważa się, że to Akhenaten

 

Pomiędzy panowaniem Akhenatena a Tutakhamona na tron wstępuje najbardziej tajemniczy faraon w historii - Semenkhare. Jego panowanie jest bardzo krótkie i prawdopodobnie bardzo burzliwe. I to najbardziej szkalowany faraon w historii.
Krótko po odesłaniu Nefertiti, Akhenaten pojawia się na wizerunkach ze stojącym obok siebie młodym mężczyzną. Wielu chcących się ''wykazać'' historyków stwierdziło, że Akhenaten postanowił zostać pod koniec życia homoseksualistą, a następca tronu to jego kochanek. Jest to mało prawdopodobne, homoseksualistą nie staje się z dnia na dzień. Akhenaten nie był aż tak szalony, a po za tym posiadając w owych czasach harem; w razie czego miał więc dostęp do ''zniewieściałych'' mężczyzn. Nie było to tajemnicą i na Bliskim Wschodzie dalej nie jest to coś czego się nie spotyka, choć dziś się tego zakazuje. W końcu to z Egiptu pochodzi najstarsza erotyczna księga z pozycjami seksualnymi zwana Papirusem Turyńskim. Część chciała widzieć w mężczyźnie Nefertiti, która miała udawać mężczyznę aby zostać faraonem, ale po co miałaby to robić, skoro wszyscy żyjący w jej czasach wiedzieli, że ma ogromny wpływ. Wszyscy też pamiętali matkę faraona Teje, a faraon kobieta był już w tym kraju wcześniej; to Hatszepsut. Poza tym Nefertiti znika w momencie tragicznej śmierci najstarszej córki faraona. Musiała więc sobie bardzo zasłużyć po tylu latach uwielbienia na jego nie łaskę. Może wraz z córką podniosła bunt, albo tak jak chce większość historyków zdradziła go z nadwornym rzeźbiarzem; autorem słynnego popiersia- Totmesem. Więc może wyjaśnienie jest tak bardzo proste jak chce m.in. Zahi Hawass i większość historyków, którzy nie chcą zrobić kariery na historiach o ufo i pozaziemskim wpływie na świat. Semenkhare to nikt inny jak pierworodny syn, któremu ojciec chce przywrócić należyte miejsce. Po za tym mężczyźni są zbyt podobni do siebie, jak na osoby nie spokrewnione, a sztuka amarneńska była sztuką ludową czyli realistyczną. Wbrew pozorom nie był to wynalazek Akhenatena, takie wizerunki zdarzały się już wcześniej w mniej ważnych miejscach kultu. Z jakiegoś powodu Akhenaten podobnie jak i jego ojciec popełnił ten sam błąd, obydwoje ukrywali swoich synów przed państwem. Być może chciał ich chronić, być może podróżowali po innych dworach, być może chorowali, dziś tego nie wyjaśnimy. Dzieci faraona umierały szybko.Zachował się jeden wizerunek przedstawiający pogrzeb dziecka władcy i rozpacz rodziny. Akhenaten był niczym car Mikołaj II ; chciał być zwykłym człowiekiem, ojcem, mężem -co tak chętnie przedstawiał. Zapominał przy tym, że jak bardzo by chciał... Nie jest zwykłym człowiekiem. Będzie jedynym faraonem w dziejach, który przedstawiał się z rodziną. Być może rzeczywiście było tak, iż Kiya była pierwszą żoną faraona, którą odesłano , a jej miejsce zajęła Nefertiti. Albowiem z czasów  panowania Nefertiti nie mamy żadnych wizerunków synów, oprócz jednego reliefu na którym prawdopodobnie jest również Kiya z synem.To właśnie relief przedstawiający pogrzeb dziecka. Faraon pokazuje się z  Nefertiti i córkami.Czyli wyłącznie jej dziećmi. Jedynie z jednego listu wiemy o tym, iż ''Ukochana Małżonka'' dała faraonowi następcę tronu. Tytuł głównej żony to ''Wielka Małżonka'', więc nie jest to Nefertiti. Być może wprowadzenie Semenkhare do wizerunków, ma świadczyć o tym, iż był on jakiś czas podobnie jak jego ojciec współregentem. Niektórzy historycy chcą widzieć w Semenkhare brata Akhenatena, jest to możliwe aczkolwiek mało prawdopodobne, albowiem wiemy iż większość dzieci Amenhotepa III zmarła w dzieciństwie. Tych dzieci mogło być wiele, ale tylko dzieci z legalnej żony, w tamtych czasach mogły zasiąść na tronie. To zmieni się wraz z następną dynastią. Nigdzie nie wspomina się aby Teje miała dwóch synów. Kimkolwiek był Semenkhare wstąpił na tron w najgorszym czasie w dziejach. Jeśli został aż tak znienawidzony, iż wiemy o nim mniej niż o ojcu to znaczy, że albo twardą ręką chciał zaprowadzić porządek w państwie a przede wszystkim pozostać przy kulcie jednego Boga, lub był aż tak beznadziejny. Bardziej prawdopodobna jest jednak pierwsza wersja, gdyż wiemy, że pod koniec życia Akhenatena doszło do buntu pod przywództwem kapłanów Amona.  Przypatrując się smutnemu końcu jego brata można sądzić iż władca chciał za wszelką cenę utrzymać dzieło ojca, na jakiś czas krwawo stłumił bunt. Achetaton przetrwało na krótko. Pewnie byłby wybitnym władcą gdyby nie dziwny koniec. Semenkhare znika tak szybko jak się pojawia .Prawdopodobnie jest otruty, bądź zabity w wyniku jakiegoś buntu. Część historyków uważa , że trumna z grobowca KV55 to ciało Semenkhare. To mało ważne ktokolwiek zerwał twarz i kartusze z imieniem z sarkofagu bezcześcił również według tradycji egipskiej jego pośmiertne życie, skazywał go na zapomnienie. Czy był to Akhenaten czy Semenkhare?... To nie ważne. To pokazuje jak bardzo musiano tego człowieka nie nawiedzić. A dowód triumfu znajdziemy w grobowcu Tutenkhamona. Żoną Semenkhare została jego siostra Meritaton, z którą jest on przedstawiony na fresku w Berlinie, jeśli nie miałby królewskich genów nie zostałby faraonem, a tym bardziej nie poślubił księżniczki. Z grobowcem KV 55 i jego odkrywcą jest związane jeszcze coś. Otóż lord Carnarvon zleceniodawca prac Howarda Cartera, a także grobowca KV 55 tuż przed wyjazdem do Egiptu odwiedził medium. Kobieta ujrzała pogrzeb w starożytnym Egipcie i to jak dostojnik nakłada maskę na twarz młodzieńca. W tym momencie pojawił się tłum wrzeszczący o karę dla profanatorów. Medium ostrzegło go aby nie wracał do Egiptu. Nie posłuchał.. Kilka dni później Carnarvon zmarł, rzekomo na infekcję w wyniku ugryzienia komara. Jest jeden drobny problem w ciepłym suchym klimacie ropa, aż tak szybko się nie rozwija.  Podczas odkrycia grobowca KV 55 według legendy znaleziono również odciętą rękę kobiety, która była zabalsamowana. Aryton miał ją zabrać ze sobą do domu. Ponoć w nocy ukazała mu się właścicielka, która zabrała rękę i ostrzegła przed dalszym szukaniem zwłok członków jej rodziny, gdyż spotka ich za to kara. Ayrton również kończy źle, a plagi się mnożą.  Więc jak to było z klątwą? Ona rzeczywiście istnieje po dziś dzień, ale dziś wiemy dlaczego niektórzy po odwiedzinach grobowca Tutenchamona chorują. Grobowiec KV 55, nie jest udostępniany, choć zastosowano w nim tą samą sztuczkę.

 

Bibliografia: Bob Brier '' Morderstwo Tutenchamona'', ''Nefertiti '' Philipp Vandenberg, ''Od świętego Graala po skarby carów''Hans Christian Huf,

 

Królowa: Akhenaten, Bibilijny ''Dobry Faraon''

 

 

 

Okres Nowego Państwa , Osiemnasta Dynastia- to dynastia ludzi wyjątkowych. To właśnie z tego rodu wywodzą się tacy ludzie jak:
Tutmosis I; zdobywca Nubii.
 Hatszepsut ; kobieta faraon, wysłanniczka ekspedycji do kraju Punt, prawdopodobnie jednego z krajów Ameryki Łacińskiej.
Tutmosis III ; wybitny wódz, zdobywca Har-Maghedonu, którego taktyk wojskowych uczy się po dziś dzień.
Amenontep III zwany Wielkim; słynny twórca Kolosów Memnona i największego pałacu królewskiego Malkata. Człowiek, który wybrał sobie żonę sam i nie poślubił własnej siostry zgodnie z tradycją.
 A także najbardziej tajemniczy władca w dziejach Egiptu-Amenhotep IV zwany później Akhenatenem, człowiek którego istnienie wymazano; podobnie jak istnienie jego synów.
W Tell el-Amarna wznoszą się ruiny miasta faraona Akhenatena - Achetaton. Miasto zostało wzniesione bardzo szybko w rozległej równinie pomiędzy wzgórzami. Według podań, Amenhotep IV przebywając na polowaniu, w tym miejscu doznaje wizji. Tą wizją jest wschodzące znad gór Słońce, obejmujące go promieniami. Faraon ustanawia kult jedynego Boga-Atona. Bóstwo będzie przedstawiane jako dysk solarny z promieniami słonecznymi zakończonymi dłońmi. Nową stolicę zakłada w czwartym roku swojego panowania. Co motywuje władcą, o którego istnieniu za młodu nie wiedzieli nawet Egipcjanie...
 Nawet dworzanie zastanawiali się czy następca w ogóle  istnieje. Być może książę jako dziecko, rzeczywiście był chorowity, a bojąc się o zdrowie jedynego następcy tronu rodzice decydują się nie pokazywać go zbyt często. Być może rzeczywiście był wysłany zagranicę aby kształcić się o innych narodach, ale to sprzeczne z teorią iż nie był przygotowywany do władzy. W młodości oficjalną wersją jest iż następca tronu podróżuje jako wysłannik ojca po dworach krajów sprzymierzonych. Tego też nie można do końca wykluczyć. O Akhenatenie dowiadujemy się tak naprawdę dopiero, kiedy pod koniec życia ojca zostaje jego współregentem i to wyłącznie dlatego, że jego brat planowany następca tronu- Totmes- umiera.  Dopiero wtedy mężczyzna ukazuje się tak naprawdę światu. To trudne czasy, już Amenhotep III ma problemy z utrzymaniem pewnej zbyt uprzywilejowanej kasty, która zdecydowanie pozwala sobie na zbyt dużo. Chodzi o kapłanów ze świątyni Amona w Karnaku. Od jakiegoś czasu ich bóg Amon, będący pierwotnie pomniejszym bóstwem, szybko j wypiera z panteonu kult najważniejszego boga Re, łączy się z nim, a wkrótce zastępuje. Kapłani Karnaku od kilkudziesięciu lat dokonują obrzędów koronacyjnych władcy. Z czasem jednak właśnie z tego powodu stają się coraz bardziej ''pazerni'' na zaszczyty i wpływy, w okresie Amenhotepa III można powiedzieć ze spokojem, że zaczynają decydować kto ma zasiąść na tronie, a na pewno jak ma rządzić. Amenhotep III, próbuje ukrócać ich wpływy poprzez sponsorowanie i odwiedzanie innych świątyń. Na nie wiele się to zdaje, a kapłani są już na tyle silni ,że umieją podburzyć lud przeciwko władcy. Pod koniec życia Amenhotep III naprawdę nie nadaje się do sprawowania władzy. Ma liczne choroby, traci zęby, a rany w ich miejscach nie goją się, dochodzi do owrzodzenia. Jego mumia wskazuje również na to iż cierpiał na reumatyzm. Nie może jeść, ból prawdopodobnie uśmierza opium bądź winem, a jego syn ma prawdopodobnie syndrom Marfana. To choroba genetyczna w wielkim skrócie, ludzie ci mają w miejscu aorty jedynie żyłę. To dla laika nic takiego, ale w rzeczywistości transport krwi odpowiada w naszym ciele za większość procesów. Po śmierci władcy jego syn Naphuri, przyjmuje imię Amenhotepa IV, jednak we wszystkich sąsiednich państwach Babilonie, Hatti , Mitanni uważa się iż prawdziwą władzę sprawuje wdowa po jego ojcu - Teje. Na wszystkich reliefach faraon przedstawia się jedynie w ureuszu podczas gdy jego matka nosi koronę. Wydaje się, że faraon był bardzo podatny na wpływ matki, zbyt podatny. To swoisty król Edyp, który dopiero po wielu latach się zbuntuje , ze szkodą dla samego siebie. Ta podatność na wpływy złych kobiet doprowadzi go do ruiny a także i państwo. Faraon posiada największy harem w historii Egiptu, jest to prawdopodobnie największy harem w dziejach haremu w ogóle.  Dla niego najważniejszymi kobietami są tak naprawdę tylko dwie. Początkowo jest to'' nałożnica'' Kiya, nie wiele o niej wiemy, niektórzy twierdzą ,że nawet nie istniała. Ale jeśliby nie istniała, to w takim razie dlaczego Semenkhare doprowadza do wygnania Nefertiti i jednej z jej córek, która jest jego żoną.Kiya to matka jego synów: Semenkhare i Tutankhamona. Drugą jest słynna Nefertiti, ta kobieta ma jednak poważny problem: nigdy nie da mężowi syna, lecz córki. Nefertiti pojawia się wiele lat po przyjściu Semenkhare na świat, a więc musiała istnieć jakaś kobieta, którą wpływy Nefertiti bardzo chciały wymazać z historii, a która i tak miała większą władzę od niej- dała faraonowi dwóch synów Semenkhare i Tutankhamona. Po za tym całkiem niedawno odkryto świątynię dedykowaną tej kobiecie. Amenhotep IV bez wątpienia spotkał się z wyznawcami judaizmu,  już bowiem jego dziad podbił Hapiru ( tereny Ziem Kanaan zamieszkane przez Żydów i nomadów będących późniejszymi Arabami) i sprowadził ich tysiące jeńców, jak czytamy na jednym z dokumentów. Jeśli młody władca rzeczywiście podróżował po świecie, również mógł spotkać ich sam. Dziś uważa się, że Mojżesz był rzeczywiście Egipcjaninem ze szlachetnego rodu, który stanął po stronie wykorzystywanych do ciężkich prac Żydów. Samo jego imię Mes , jest pochodzenia staroegipskiego a nie hebrajskiego i oznacza tyle co syn. Mogło więc nawet nie być imieniem, lecz jakimś przezwiskiem. Poza tym obrzezanie wywodzi się z kultury egipskiej, nie żydowskiej. Czy Żydzi byli  niewolnikami? Raczej  nie, w dzisiejszym znaczeniu tego słowa.W pewnym sensie można ich porównać do współczesnych stażystów, lub pracowników mniej wykwalifikowanych, którzy wykonywali proste prace. W przeciwieństwie do niewolnictwa, które znamy z czasów Rzymian i współczesnych stażystów, Egipt dbał o tych ludzi wiedząc, że ich ręce tworzą potęgę państwa, a więc pan oprócz pensji musi im zapewnić nie wliczając w zarobek niewolnika dom i jedzenie. Nie byli to tylko Żydzi, w tamtych czasach Egipt to ogromne państwo. Co więcej to właśnie Żydzi pomogą zdobyć Ramzesowi II drugi raz Megiddo (Har-Maghedon). Religia judaistyczna w dzisiejszej wersji  m.in. bez żony Boga, powstaje tak naprawdę kilkaset po śmierci Akhenatena  za czasów króla Dawida. Mojżeszem i Józefem zajmiemy się później. Wiele zdarzeń z życia Józefa czy Mojżesza, zgadza się z dobą  panowania Akhenatena. Faraon robi jeszcze coś co się nie podoba w pewnym sensie Egipcjanom albowiem wynosi do równości ze swoim własnym narodem, tych którzy mają być niewolnikami, a także obcokrajowców, którzy są oczywiście często wolnymi ludźmi(kupcy, najemni żołnierze itp.), ale nie mają żadnych praw decydowania o tym co dzieje się w kraju . Egipt zawsze patrzył na obcych jako na kogoś gorszego, nawet na ambasadorów sojuszniczych krajów. Akhenaten to zmienił.To na pewno nie podoba się poddanym; głównie elicie. To przewrócenie całej struktury państwa. Cel owszem szczytny; władca chce ograniczyć wpływ kapłanów, chce być prawdziwym władcą... Ale ma słabość to: Nefertiti, ukochana żona czy wybitny szpieg, może i jedno i drugie. Zmiana imienia i przeniesienie stolicy do Achetaton wiązało się z pełną utratą wpływów przez kapłanów. Oznaczało to koniec danin , wpływu na władcę. Co gorsza faraon ogłosił się jedynym kapłanem nowego kultu oraz stwierdził, że liczni bogowie są fałszywymi. Zerwanie z Karnaku ma jednak wiele innych konsekwencji, to nie tylko wprowadzenie nowego kultu. Z Karnaku są powiązani najważniejsi dostojnicy państwa, prawie każdy ważny ród ma w świątyni swojego kapłana, a wpływy świątyni z kolei zapewniają im intratne stanowiska. To największy ośrodek gospodarczy kraju, a  kapłani siłą rzeczy wywodzą się z najwyższych rodów urzędniczych czy szlacheckich. Aton ma być bóstwem wszystkich, także tych niezauważalnych. Nic dziwnego, że ten kult popierać będą ludzie z najniższych warstw społecznych, a także obcokrajowcy. To idealny czas do awansu społecznego i wyrwania się z biedy. Nie było to osiągalne i nie będzie nigdy wcześniej ani później. Bardzo szybko elita państwa zostaje wymieniona. W jednym z grobowców czytamy  :'' On uczynił mnie bogatym, a byłem biedny. Wszyscy mi współcześni całują ziemię przede mną, bo cieszę się łaską stwórcy, a moje miasto oddaje mi cześć każdego dnia''. To napis z grobowca pewnego Syryjczyka Tutu, który zostaje królewskim szambelanem, ministrem budownictwa i finansów.Być może był to sam Ay, najgorszy wróg dynastii. W owym czasie Syria to też część Egiptu. Tak powstaje historia ''Dobrego Faraona'',  tak też powstaje historia Józefa. Wypędzenie Teje wpływowej mądrej kobiety, która trzymała silną ręką pewnych ludzi, którzy nie powinni znaleźć się blisko władcy, doprowadza do katastrofy. Wydaje się, że tym trzymanym z dala była również Nefertiti. Faraon, który przez wiele lat niczym przyszli sułtani był trzymany w zamknięciu z dala od świata, ma jedną wadę jest podatny na wpływy, w szczególności tych, którzy mu przytakują i pięknych kobiet. Oni przytakują, ale jak to bywa z ludźmi jednocześnie chcą tym osiągnąć własne cele. W rezultacie więc powoli niszczą państwo , faraon rozdaje urzędy swoim ulubieńcom , a ci doprowadzają do upadku po kolei wszelkie najważniejsze części składowe państwa, na rzecz wzbogacenia się sąsiadów. A Nefertiti , nie zapominajmy, że była najpierw ostatnią kochanką jego ojca, być może go uśmierciła. Upada handel zagraniczny, armia jest niedofinansowana. Mimo to władca dalej uważa iż skoro jest panem Egiptu, zawsze będzie nietykalny. Upaja się miłością do swojej Nefertiti, co tak często widujemy na reliefach, nie dopuszcza do władzy swoich synów. Popełnia ten sam błąd co ojciec. Rodzina stworzona z nową żoną to jego jedyny sens istnienia. Dla zwykłego człowieka mogłoby być to zrozumiałe, ale władca musi myśleć o czymś więcej. Jeśli tak było może ster rządów przejął ktoś inny, żona? ... Jeśli tak, to która... Sytuację wykorzystują kapłani Amona; dochodzi do buntu. Ten bunt to tak naprawdę dewastacja i totalna eliminacja wszystkiego co jest związane z Akhenatenem, od wyznawców przez  rzeźby, świątynie i samego władcę. To wojna domowa. Jaki jest koniec historii władcy? Są różne przypuszczenia. Większość historyków, skłania się ku otruciu władcy. Część twierdzi, że zginął w wyniku odniesionych ran podczas wojny lub sam zrezygnował z życia. Faraon heretyk - ten'' Dobry Faraon z Biblii'', nie znajdzie odpoczynku nawet po śmierci. Jego grobowiec KV55 i sarkofag zostaną brutalnie zbezczeszczone, z sarkofagu zostanie zdarta maska przedstawiająca jego twarz, podobnie jak i mumia. Jego imię zostanie wymazane ze wszelkich ksiąg, podobnie jak imiona jego synów. Oni przestaną istnieć. A co z Achetaton- ogromnym pięknym miastem. Zostanie rozebrane na potrzeby rozbudowy Karnaku... Resztę zabierze piasek pustyni. Kara za błąd. Władca , który nie prowadzi wojen, który zajmuje się jedynie rodziną, który cieszy się z narodzin dzieci, nie jest potrzebny potężnemu państwu... Ale tak naprawdę ten nie udolny władca prowadzi wojny; wyprawia się do Nubii, podbija ziemie dzisiejszej Palestyny, wchodzi w układ z Fenicjanami, czemu aż tak bardzo jest więc znienawidzony. To  przecież pokazuje, że spełniał się również w roli władcy. Przez wieki robi się z niego ''idiotę'', gdyż tymczasem dziś mając dostęp do jego listów dyplomatycznych, do jego słynnego ''Hymnu'' wiemy iż nim nie był idiotą. To był wybitny reformator, może za wybitny. Można powiedzieć, że urodził się nie w tych czasach, albo wręcz, że był zbyt wybitny na swoje czasy. Akhenaten był przede wszystkim władcą ludu i być może wcale nie był znienawidzony przez lud jak stwierdził jeden z historyków. Egipcjanie nie interesowali się za bardzo tym co dzieje się na dworze, żyli w systemie '' Jego Majestat nie żyje, niech żyje nowy Jego Majestat'', wielu z nich nigdy nie widziało władcy, do wielu prowincji ogromnego państwa wieści o tym, iż Pan umarł dochodziły z ogromnym opóźnieniem. Jeśli ktoś go nienawidził to najpotężniejszy wróg jego własny dwór i przyjaciele. Można powiedzieć, że był zbyt nowoczesny jak na swoje czasy, chciał zreformować wiele rzeczy za szybko, zapominając o tym, że jak to powiedział kiedyś jeden z polityków, o zupełnie innym kraju: '' Owszem system upadł, ale człowiek systemu pozostał''. Właśnie człowiek systemu pozostał i pewnie kochał system, w którym tkwił, lub po prostu bał się nowości. Ludzie już tak bowiem mają nie spróbują czegoś, a już mówią, że to jest nie dobre. Nie poznają kogoś bliżej, a już mówią iż jest zły. Taka jest natura, tego w rzeczywistości trochę tchórzliwego stworzenia. I jeszcze jedno człowiek systemu, jest zawsze groźniejszy niż sam system. Dodajmy do tego magię tłumu... A  jednak historia może i mieli powoli, ale nie zapomni faraona i jego religii , po tysiącleciach Akhenaten powróci, a wszystko zacznie się od grobowca jego syna i Howarda Cartera.

 

 Bibliografia: Bob Brier '' Morderstwo Tutenchamona'', ''Nefertiti '' Philipp Vandenberg, ''Od świętego Graala po skarby carów''Hans Christian Huf, ''Bóstwa kulty i rytuały starożytnego Egiptu''A.Niwiński, ''Od Armagedonu do upadku Rzymu E, Durschmied

Harem i gynaikeion- Wielkie poprzedniczki Sułtanatu Kobiet- Basileusy

święta Teodora, tak naprawdę była daleka od świętości

   Święta Teodora, żona cesarza Justyniana,najsłynniejsza i najpotężniejsza kobieta Bizancjum, Twórca zasad chrześcijaństwa, pogromczyni rebelii Nika, współtwórca Kodeksu Justyniana(o ile nie rzeczywisty twórca, albowiem basileus w owym czasie nie domagał). Najsłynniejszy awans społeczny z najtańszej dziwki na cesarzową. Teodora wyjątkowa kobieta,której znamy jedynie dwa wizerunki. Jeden to słynna mozaika z Rawenny, drugi głowa z muzeum w Mediolanie. Teodora święta kościoła chrześcijańskiego, autorka modlitwy, która pada podczas każdej mszy świętej w kościele katolickim-Credo(''Wierzę w Boga''),kobieta której daleko do świętości. Cesarzowa, która swoich wrogów zamyka w cysternie Haghia Sophia przywiązanych do ścian, tak by woda z czasem napływająca do pomieszczeń np. rozmoczyła mięso ich nóg do kości, lub wydrążyła swymi drobnymi kropelkami dziurę w głowie. Jednocześnie restauratorka Haghia Sophia i autorka modlitwy , używanej po dziś dzień ''Wierzę w Boga''. To przecież Justynian wybudował świątynie mówiąc słynne '' Salomonie przewyższyłem cię'', kiedy wiele lat później Suleyman(czyli Salomon)obejmie tron, zbuduje Suleymaniye i wejdzie do Haghia Sophia wykrzyknie na cały głos, ''Justynianie, nie da się przewyższyć Salomona'' .  To piękna gra słów. Obydwoje byli godni tego miejsca. Teodora określa się byłą artystką teatralną, w pewnym sensie nią jest. Występuje w antycznych erotycznych przedstawieniach teatralnych bardzo niskiego rzędu dla bardzo kiepskiej publiczności. Swoją miłość przyszłego cesarza poznaje podczas sceny kiedy gęsi wyjadają z jej łona zboże, to ma być przedstawienie mitu o zapłodnieniu Ledy. Wielokrotnie w swej profesji zachodziła w ciążę, niestety podczas jednej z aborcji doszło do komplikacji co spowodowało, że nie będzie mieć więcej dzieci. W rzeczywistości jako zwolenniczka monofizytyzmu i w owym czasie blisko związana z biskupem nurtu została przedstawiona cesarzowi. Mariaż miał połączyć dwie zwaśnione ideologie chrześcijańskie. Justynian nie został poinformowany o problemach zajścia w ciążę. To będzie dla niego duży kłopot ale i z tym Teodora sobie poradzi, po prostu zabije proponowaną rywalkę, nawet jeśli jest ona tysiące kilometrów dalej. Ludzie początkowo nie podchodzą do niej poważnie.  Bizancjum istnieją stronnictwa cyrkowe, jest to zalążek partii politycznych. Te stronnictwa , które mają być kibicami swoich reprezentantów w wyścigach konnych, w rzeczywistości mieszają w państwie. Są można powiedzieć wcześniejszym '' wrzodem na ciele'' Konstantynopola, tak jak kiedyś będą nimi spahis'i i jeniceri. Standardem miasta jest, że ówcześni ''kibole'', wzniecają burdy, które trwać tygodniami. W jednej z takich burd zginął ojciec Teodory. Swoje żądania skandują  również na hipodromie, żeby tylko skandowali. Ma to być forma wyrazu demokracji,  pochodzi jeszcze z czasów walk gladiatorów,z tą różnicą, że zamienia się to zawsze w burdę . Do Colosseum (wbrew pozorom nie jest to nazwa jednego budynku ale wszystkich amfiteatrów rzymskich zachowanych na świecie, najlepiej zachowany znajduje się w Split)również ludzie po to aby wykrzyczeć co ich boli w stosunku do rządzących. ''Chleba i igrzysk'', stara rzymska zasada polityka jak i '' dziel i rządź'', niestety w Bizancjum wymknęło się to spod kontroli. Oficjalną przyczyną rebelii Nika było aresztowanie przedstawicieli Zielonych i Niebieskich , oboje zostali oskarżeni o morderstwo podczas stałych waśni między stronnictwami. Morderców rozpoznano i powieszono, ale dwóch uciekło. W wielkim skrócie  podburzeni ludzie oblegają hipodrom a co za tym idzie również połączony z nim pałac. Justynian chce uciekać tajemnym przejściem. Ale nie jego żona, słowami: „Ci, którzy noszą koronę, nigdy nie powinni przeżyć jej utracenia. Nie chcę dożyć dnia, w którym przestaną mnie tytułować cesarzową”. Oświadczyła, że wprawdzie cesarz ma otwartą drogę ucieczki statkiem, ona ma zamiar zostać w mieście, bowiem „purpura jest najlepszym całunem”. Wystarczy, że dzięki tym wiecznym burdom straciła najważniejszego członka swojej rodziny, co zmusiło ją do zajęcia się tak podłą pracą. Belizariusz otrzymuje rozkaz ma wpuścić wszystkich na hipodrom. Posłuchajmy ich, a  Narses rozdaje pieniądze niebieskim, w końcu zawsze cesarz wspierał ich. Mogą odejść. Inni niczego nie są świadomi. Myślą, że jeśli pokrzyczeli trochę ''Nika'', zdemolowali miasto to cesarz znów da im jakieś ustępstwa.Przecież działało tak zawsze.  Cesarz pewnie by dał, ale tego dnia kto inny rządzi.Nagle wrota zamykają się, cyrk ''zalewa się '' żołnierzami, dochodzi do rzezi 30 tysięcy ludzi. Żołnierze mają rozkaz zabić każdego nie ważne ile ma lat.  Koniec powstania już nikt nie podniesie ręki na cesarza. Senatorowie popierający bunt w tym samym czasie zostają uduszeni. Część swoich przyjaciółek  Teodora wydaje za mąż za wybitnych obywateli w mieście. Ze swoich pieniędzy tworzy ochronki dla kobiet chcących zerwać z prostytucją, mogą tam mieszkać, uczyć się zawodu. Namawia Justyniana do zmiany, prawa dzięki czemu odtąd rola kobiet w rodzinie wzrośnie, a małżonek nie będzie mógł jej wyrzucić czy kopać bezkarnie. Po raz pierwszy w dziejach kobiety dostają prawo decydowania o majątku otrzymanym w spadku, prawo do wniesienia sprawy rozwodowej, pojawia się forma alimentów. To bez wątpienia decyzja Teodory, która pamięta swoje marne poprzednie życie.Justynian wprowadza pierwsze prawo rodzinne w dziejach. Teodora nie może dać jednak potomka, dlatego jej wrogowie proponują cesarzowi związek z gocką księżniczka Amalasuntą, jest ona piękną młodą kobietą, która szybko z ginie. Ręka Teodory?...Może. Choć Goci lubią się mordować, co nie oznacza, że Teodora nie przekupiła jednego.Teodora umrze na raka macicy.

Irena, kolejna święta kościoła prawosławnego i katolickiego musiała się namęczyć aby być tą świętą

Irena wzór dobroci  i miłości macierzyńskiej. Pochodzi z Aten, czasy są trudne. Księża spierają się na temat ikon, czy rzeczywiście można przedstawiać Boga czy też nie. Prawdopodobnie wybrana podczas legendarnych konkursów. Początki jej regencji po śmierci  męża są trudne, bracia władcy zawiązują spisek, Irena go stłumi wykastrowanych wyśle do zakonu, ale chce również przywrócić kult obrazów, choćby w celach edukacyjnych. Wierni chętniej idą do miejsca gdzie widzą jakiś wizerunek niż puste ściany. To fakt, chyba, że jest się oszołomem z obecnego nowego religijnego kraju.To jej sukces. Władza zostaje przekazana w ręce eunuchów, sprytny Staurakios stanie się prawą ręką cesarzowej. Doprowadzi nawet do zawarcia pokoju z Arabami. Początkowo Irena pragnie ożenić syna z córką Karola Wielkiego, jednak rezygnuje. Ten ród mógłby przeszkodzić jej wpływom. Karol był zachwycony i długo się na to żalił. Niestety syn buntuje się przeciwko matce, jest po stronie ikonoklastów czyli pustych ścian w kościołach. Wypędza ją z pałacu, tego władczyni nie zapomni nawet jeśli za jakiś czas powróci. Udaje kochającą matkę, akceptuje nawet kochanki syna, ale obmyśla plan. Konstantyn wyrusza na wojnę z Arabami, można wszystko przygotować. Podczas kampanii otrzymuje list iż w stolicy coś się dzieje. Wraca , pierwsza próba zamachu jest nie udana. Druga już tak, z rozkazu matki cesarz zostaje uwięziony i oślepiony. Kaźni dokonano w Purpurowej Komnacie, w tej w której każdy porfirogeneta przyszedł na świat. Irena zostaje samodzielnym władcą, przyjmuje tytuł basileus , nie odmienia go, gdyż basileusa to jedynie królowa, a ona jest królem. Jest to pierwsza kobieta w historii, która rządzi sama, nie jako regentka. Cesarzowa daruje podatki, rozdaje grunty czym pozyskuje miłość mas. Jednak ta hojność doprowadza do dziury budżetowej. Oparcie swojej polityki na ambitnych eunuchach ma swoje konsekwencje rodzą się stronnictwa, a cesarzowa nie ma następcy. 31.10.802 dochodzi do rewolucji. Ktoś się wdziera się do pałacu , okazując fałszywy pełnomocnictwo cesarzowej. Irena zostaje zamknięta w pałacu, panem zostaje eunuch Nicefor. Umrze rok później w niewyjaśnionym stylu.

Zoe nieporadna, zakochana, długo jej zajęło pojęcie co oznacza władza

Zoe to ostatnia legalna córka Konstantyna VIII. To czasy kiedy gineceum ma już wpływ na politykę . Wybór męża przez ojca okazał się dość kiepski to Roman, mężczyzna zostaje zmuszony do tego ślubu. Ma co prawda wybór albo ślub albo wyłupimy ci oczy, a twoją pierwszą żonę i dzieci... Cóż Bosfor już wtedy przyjmuje wszystko. Ona ma lat 50, a on 60 , dzieci z tego nie będzie. To naprawdę dziwne małżeństwo. Mąż ją zdradza.  Rozwścieczona szuka pociechy i ją znajduje ją. Eunuch Orfoanotrofos wszystko obserwuje. Podstawia jej młodego kochanka, który jest z nim spokrewniony Michała, a on sam roznosi plotki. Zoe wydaje na niego ogromne sumy pieniędzy. Zoe nie chce czekać, aż mąż umrze. Roman umiera podczas kąpieli. Chłop zostaje cesarzem Michałem. Michał IV Paflagończyk przestaje być miły kiedy osiągnął cel. Orfoanotrofos i Michał wywołują bunt, za który obwinią Zoe. Kobieta zostanie zamknięta w gineceum , nie wolno jej się nawet kąpać bez strażnika. Eunuch wprowadza na tron kolejnego swojego podopiecznego także Michała V ,to adopcyjny syn pary. Plan prawie ten sam , a Zoe ma być wypędzona tym razem na stałe. Jednak Zoe to ostatnia reprezentantka rodu Macedończyków, bez niej Michał dla ludu jest nikim. Uwięziona w klasztorze , czeka. Ludność rusza na pałac. Na władcę obierają Teodorę, siostrę Zoe. Michał zostaje zdetronizowany. Senat rozkazuje odtąd rządzić kobietom wspólnie. Nie jest to po myśli Zoe. Zoe jednak wreszcie zaczyna się uczyć. Koniec romansów z chłopami, koniec z prostaczkami na tronie. Wybiera męża z najznamienitszego rodu Bizancjum to Konstantyn Monomach, twórca przyszłej dynastii. Wraz z nich doprowadzi do obalenia i śmierci wpływowego eunucha. A co po śmierci Zoe. Wyciągnięta z klasztoru Teodora zasmakowała we władzy, obali Monomacha i będzie władać krajem aż do śmierci przez 25 lat , nauczona losem siostry nigdy nie wyjdzie za mąż i nie odda urzędów w ręce eunuchów.

Anna Kommena przeklnęła swoich wrogów w najlepszy sposób- pisząc o nich książkę

Anna Kommena całe swoje życie podkreśla , że jest porfirogenetką. To wybitna kobieta córka Ireny Dukajny i Aleksego. Jej podkreślanie swego pochodzenia w wynika z otwartej wściekłości, na ojca i młodszego brata. Liczyła bowiem, że to ona zostanie następcą tronu. Basileus podobnie jak późniejszy sułtan, wybiera następcę za życia. Niestety wybrał Jana. Od tej pory Anna  będzie spiskować ze swoją matką jak się da.  Po śmierci Aleksego zawiązują spisek aby obsadzić na tronie Annę i jej męża. Niestety mąż się waha i w ostatniej chwili ucieka. Jan rozkazuje uwięzić Annę wraz z matką w klasztorze.  Anna nie jest jednak tam tak osamotniona jakby się wydawało. I zemści się napisze książkę: ''Aleksajda'', o władzy swego ojca i jego następcy. Będzie to bardzo nie przyjemny dla nich tekst, który niestety przetrwa wieki. Po śmierci zostanie uznana za najbardziej wykształconą kobietę Bizancjum.

 

Kobiety Bliskiego Wchodu, a Kobiety Zachodu. Prosty przykład: co się stanie z następczynią wzoru wolności praw kobiecych Izabeli Katolickiej- Joanna zostanie uznana za Szaloną, te plotki rozpuści jej własny ojciec. .Zamknie ją w zamku, w którym będzie dogorywać do końca swoich dni. On tym czasem weźmie nową żonę i zostanie panem Hiszpanii. Dziś uważa się, że Joanna nie była tak szalona jak opowiadano.Nie wypełnił woli żony, nie obsadził córki na tronie, po co. Wbrew pozorom w tamtych czasach kobiety cywilizacji zachodniej miały mniej praw niż te z cywilizacji wschodniej. Chyba, że zostawały wilczycami. Ale i te muszą się strzec w każdej chwili można je oskarżyć o chorobę psychiczną. bądź rozwiązłość... Przepadną. Bez mężczyzny są nikim nie mogą nawet dysponować swoim własnym odziedziczonym majątkiem, jeśli trafią na dobrego męża... Co jeśli na złodzieja? Historię pisali przez wieki mężczyźni dopiero dziś dowiadujemy się, że te potworne wilczyce często były lepszymi i bardziej prężnymi władcami niż mężczyźni. Udowodniła to chociażby Elżbieta I. Mimo nienawiści , przewyższyła swego ojca.To jedyna tak naprawdę całkowicie samodzielna władczyni zachodniego państwa. 

Kobiety gineceum zwanego potem haremem, kobiety haremu zwanego wcześniej gineceum. Nie wykształcone, bez wiedzy, bez rozumku, ozdoby swych panów. Tak przedstawiano je na zachodzie. Zamknięte zapomniane , niewolnice,

 ależ nie...One były  bardziej wolne niż ówczesne ''wolne '' , wykształcone i wpływowe  Europejki tamtych czasów. Kobiety wschodu w tamtych czasach nie musiały się bać. Przez wieki kobiety Bizancjum i Osmanów, przedstawia się nam jako nie wykształcone, bezwolne. Owszem takie też tam były, ale pełniły rolę sprzątaczek. Do gynaikeionu czy haremu, w pobliże władcy nie trafiają takie , aby pełnić rolę żon, konkubin. Te kobiety pobierają specjalne nauki, w specjalnych szkołach, które nie przygotowują ich jedynie do bycia kochankami czy żonami. Także do bycia władcami. Często w Europie w tamtych czasach, nadal wiele księżniczek nie jest dobrze wykształconych, nie umie się podpisać. W tym systemie nie wystarczało mieć ładną buzię aby przeżyć, w efekcie system wydawał na świat wyjątkowo zahartowane i bezlitosne istoty, ale tylko takie mogły tam przeżyć. A te tylko ładne, zostaną oddane gdzieś dalej jako prezent. Wbrew pozorom sułtan/basileus też chce mieć o czym porozmawiać  z żoną. Te tylko ładne nigdy nie staną się też wolną kobietą. Historia je zapomni. Bo wolną kobietą może być tylko ta która wie, że jest wolna i ta która jest sterem władcy. Kosem powiedziała prawdę w legendarnej scenie zapytana przez ambasadora czy jest jej przykro i ma traumę, iż trafiła do haremu. Śmiech władczyni słyszał cały pałac, ponoć Valide Sultan nigdy tak się nie śmiała, odpowiedziała wtedy'' Nie, wiem, że tego nie pojmiesz, twój pan jest mężczyzną, a jednak zdradzę ci sekret. Tylko w tym kraju, w tym systemie można stać się najpotężniejszym człowiekiem na świecie robiąc tak bezużyteczną rzecz jak rodzenie dzieci. To przecież może zrobić każdy, co z nimi będzie później, jak je kreujesz to co innego. A ty dziś płaszczysz się przed kobietą, przed władcą, nie zrobiłbyś tego w swoim kraju''. Brutalne ale prawdziwe, dlatego oceniając kobiety tamtych czasów najpierw spójrzmy na czasy, potem dajmy ocenę. Jak wiele zmieniło się od tych czasów, dziś kobiety Wschodu są w większości niewolnicami a rozwijających się krajów Zachodnich mimo iż mogą dalej pragną nimi być, bo jak inaczej nazwać kobietę, żalącą się do telewizji, że policjantka aresztowała jej męża, który ją bił i jej dziecko, bo ona tak za nim tęskni.

Bibliografia: S.Łątka ''Tajemnice haremów'', ''Sulejman Wspaniały'', Leslie Pierce ''Roxolana'', Stanford J.Shaw '' Historia Imperium Osmańskiego i Republiki Tureckiej'', Iwona Kienzler ''Imperium Osmańskie we władzy kobiety'', John Freely''Prywatne życie sułtanów'', ''Osmanowie'' seria ''Dynastie świata'' ,Jean Claude Cheynete ''Świat Bizancjum '',Judith Herrin'' Bizancjum niezwykłe dziedzictwo średniowiecznego imperium'', ''Łaciński Wschód ''Michel Balard,Zdzisław Dobrzyniecki'' Intrygi Bizantyjskie'',
''Teodora ''Paolo Cesaretti,''Justynian i Imperium Bizantyjskie'' James Allan Evans,''Sułtanka Kosem władza i intrygii w haremie'' Ozlem Kumlurar,
 

Harem i gynaikeion: Śmierć Kosem i odbudowa państwa za Turhan Han

Turhan Han= Turhan Hatice

 

 

Kosem umiera podle: ucieka, kryje się w szafie, w szale zabija służącą, wyciągnięta z szafy błaga o litość. Ta która nie miała litości , klęczy na kolanach i jeszcze próbuje przekupić żołnierzy wyciągając sakiewkę. Jednak to co dawało władzę jej tyle lat, przestało już działać.Ktoś dał więcej i to Kosem nauczyła tego dworaków i wojsko. Turhan nie wytrzymuje pozwala ''rozpuścić wojska'' .Mogą wziąć i zabić kogo chcą. Sama Kosem zostaje uduszona swoimi własnymi włosami, a jej ciało rzucone pod nogi idącym na pomoc sojusznikom, którzy od razu przejdą na stronę nowej pani. Słynny naszyjnik z pereł sułtanki zostanie rozerwany i zadowoli nie jeden biedny do tej pory budżet. Kolczyki zapełnią dziurę budżetową państwa. Te kolczyki były warte tyle ile roczny przychód z prowincji egipskiej. A prowincja egipska już od czasów starożytnego Rzymu jest najbardziej dochodowa w dziejach. To co znaleziono ukryte w komnacie Kosem, przerosło wyobrażenia o bogactwie wszystkich. Dziś historycy nawet tureccy mówią otwarcie, nie było większej ''łapówkary'' w historii tego kraju.

Turhan to ostatnia Valide Sułtan wraz z synem będzie sprawować władzę mądrze i dobrze, ale wielu rzeczy już nie da się naprawić.Dwór a przede wszystkim wojsko, wykorzystywane łapówkami i przywilejami przez Kosem do obalania władców za dużo się nauczyło. Póki Turhan żyje, boją się jej, ale kiedy umrze sułtan odejdzie. Mehmed IV odejdzie również dlatego, że wojska tureckie przegrają Bitwę Wiedeńską. II Bitwa Wiedeńska to tym razem klęska turecka-pierwsza była za czasów Sulejmana, Wiedeń został wtedy zdobyty. Wiedeńczycy postawili w prezencie dla sułtana słynny pałac Neugebaude, uchodzący za najpiękniejszą rezydencję w owym czasie. Sułtan jednak do Wiednia nie wkroczył, świadomie, a Neugebaude stało się solą w oku do, której po dziś dzień Austria niechętnie się przyznaje. Jan III Sobieski nie posłuchał innych krajów. Prawda jest taka, ze Turcy weszli do Europy na zaproszenie i w sojuszu z Francją, w ten sposób chciano osłabić potęgę Habsburgów. Istnieje wielkie prawdopodobieństwo, że nasze wyjście przed szereg odbiło się w przyszłości rozbiorami Polski.To nawet historycznie pewne, ale Sobieski nie mógł tego przewidzieć, to nie umiejsza jego zwycięstwa. Ta ''rozróba'' doprowadziła do upadku sułtana. Sam brat Kemankesha Paszy- Kara Mustafa, zostanie uduszony. Mało kto wie, że byli spokrewnieni. Turhan przywróci sprawność kraju i jako jedyna w Sułtanacie Kobiet umrze śmiercią naturalną. Nie będzie już więcej wybitnych władczyń, które zapamięta Konstantynopol.To dla Turhan, Ibrahim zamówił jeden z najsłynniejszych i największych diamentów świata Kasikci.

 W osmańskiej części historii wybitnych kobiet dzieje zaczną się i skończą na Rosjance. I będą one najlepszymi władczyniami Osmanów, ale wiele rzeczy niestety nie da się już naprawić.Ukrócono łapówkarstwo na ile się dało, odbudowano budżet. Państwo chyli się ku upadkowi, nawet jeśli Turhan zahamowała ten proces na kilkadziesiąt lat. Od tej pory to wojsko decyduje , kto jest ich panem i tylko dobra wola wojska i liczne wygrane wojny mogą zadecydować o pozostaniu na tronie.Gdyż ci ludzie nie umieją nic innego robić jak walczyć, a gdy się nudzą to grabią brutalnie  lud. Janczarzy stają się prawdziwymi panami i tylko układ z nimi może zabezpieczyć bytność na tronie. To ten sam błąd , którzy pełnili z Waregami władcy Bizantyjscy.

 Zresztą koronacja sułtana i basileusa jest taka sama. Pan zasiada na tronie i rozdaje pieniądze wojsku, jeśli da ich wystarczająco zostanie ogłoszony królem, jeśli nie zdarza się, że zabiją go na miejscu. Każdy z nich siłą rzeczy będzie musiał płacić więcej. Tak niestety dzieje się, gdy państwo ma tylko najemników.Znów to podkreślam, choć janczarzy byli w większości z branki, to byli to obcokrajowcy, a w historii polityki nie ma czegoś takiego jak ''wojsko niewolnicze'' , występują dwie formy wojsk - narodowe i najemne. I naprawdę nie ważne jak trafiamy do wojska, jeśli nie jesteśmy rodakami to jesteśmy najemnikami. Zresztą janczarzy też mają pensję.  Majątek Kosem, to legenda więc jak to się stało, że państwo było tak biedne. Valide musiała wiedzieć o korupcji i ją popierać, o tym świadczy jeden z listów. Turhan dokończy budowę meczetu Safiye, którą Kosem wstrzymała. Targ Egipski to również jej zasługa. Nominalnie ostatnią Valide Sułtan czasami określa się żonę Mehmeda IV- Gulnus Rabia Emetullah Sah, jednak jest to tylko nie ważny tytuł, Emetullah nie umiała już utrzymać władzy.

Gulnus Rabia Emetullah Shah

 

Ambicja kobiet Konstantynopola była widoczna od zawsze. Nie lepiej było w czasach greckich. Tu aby zostać żoną lub partnerką basileusa -cesarza bizantyjskiego, należało stanąć do konkursu piękności. Każdy mógł wziąć w nim udział i każda z dziewczyn mogła stać się basileusą, jednak podobnie jak za Osmanów, aby być przy panu nie wystarczyła ładna buzia, potrzebna była inteligencja, spryt, wykształcenie, wiedza polityczna, a nawet seksualna(od tego również były specjalne szkoły dla haremowych dziewcząt, zajmowali się tym głównie Tunezyjczycy). Bizantyjskie rody również kształciły więc swoje dziewczyny, wiele z nich było wzorami dla kobiet z Sułtanatu.

 Bibliografia: S.Łątka ''Tajemnice haremów'', ''Sulejman Wspaniały'', Leslie Pierce ''Roxolana'', Stanford J.Shaw '' Historia Imperium Osmańskiego i Republiki Tureckiej'', Iwona Kienzler ''Imperium Osmańskie we władzy kobiety'', John Freely''Prywatne życie sułtanów'', ''Osmanowie'' seria ''Dynastie świata'' ,Jean Claude Cheynete ''Świat Bizancjum '',Judith Herrin'' Bizancjum niezwykłe dziedzictwo średniowiecznego imperium'', ''Łaciński Wschód ''Michel Balard,Zdzisław Dobrzyniecki'' Intrygi Bizantyjskie'',
''Teodora ''Paolo Cesaretti,''Justynian i Imperium Bizantyjskie'' James Allan Evans,''Sułtanka Kosem władza i intrygii w haremie'' Ozlem Kumlurar,

Harem i gynaikeion: Handan, Halime, Kosem. Czy Mustafa był szalony? i inne błędy serialu

Tak naprawdę serial trochę odbiega od historii, nawet bardzo. Po pierwsze postać Iskandera, dowódcy spod Cecory, bitwy, która nie została pokazana, a którą wykorzystano do obalenia Osmana II. Nie był na pewno księciem Yahya znanym również jako Aleksander z Montenegro. Postać ta rzeczywiście istniała i dokonała żywota w Czarnogórze, jako pan tych ziem. Nigdy jednak nie trafiła do Konstantynopola choć była używana jako ''karta'' w europejskiej polityce. Książe Aleksander z Montenegro doczekał się dzieci i żony, nie jesteśmy wstanie stwierdzić czy był synem Safiye, a byłoby to ciekawe.  Mustafa powinien wstąpić na tron  wbrew filmowi dziś większość historyków uważa, że był starszy od Ahmeda. Zarówno dawniej jak dziś jednoznacznie stwierdza się i wnioskuje z zachowanych podań, że nie był początkowo szalony, jedyne określenie jakie znajduje się z jego temat z młodości i z początków panowania, to słowo, które można przetłumaczyć jako ''chromy'' . Obrazy również zdają się potwierdzać tę teorię. Książę miał niesprawną rękę, to mogło być przyczyną nie wybrania go na tron i decyzji Safiye, gdyż jak wiadomo jest to oznaka słabości a od Bliskiego Wschodu począwszy władca nie może być słaby, chory czy ułomny. Wariatem staje się kiedy Kosem wchodzi na dobre na scenę. Nie jesteśmy dziś w stanie stwierdzić czy potem po przejściach nie zwariował, być może ale być może nie. Pozostawił sobie bardzo ważną historycznie córkę.  Te plotki rozpuszczała dopiero po jego detronizacji  sułtanka Kosem, aby uzasadnić zamknięcie go w Złotej Klatce i obsadzenie swego syna na tronie, to jest pewne.W owym czasie Mustafy nikt nie widział i nie mógł podważyć tej wersji. Safiye popełnia błąd nie łącząc sił z Halime. Halime to ukochana syna , pochodzi z Gruzji, rodzi dwóch synów oraz córkę Dilrubę. Jej najstarszy syn ginie jeszcze z rąk ojca, który tuż przed śmiercią popada w paranoję na punkcie tego iż ktoś chce go zdetronizować, więc konkurentów należy się pozbyć.W tym systemie nie on pierwszy i nie ostatni. Co do rodzicielstwa zabitego nie ma pewności.  Mehmed ma jeszcze jedną kobietę Handan, ta jest zdecydowanie bardzo młodą niedoświadczona kobietą, a szybkie wdowieństwo i nie doświadczenie jest łatwe do wykorzystania. Halime jest inteligentna dlatego mimo nalegań Safiye, ostatnia pamiętająca Hurrem nie dopuściła do ślubu z Halime wiedząc dobrze czym to się może skończyć. Choć być może dla tej historii byłoby lepiej.

Czy Mustafa był szalony czy nie? Dziś to zagadka dla wielu

 To właśnie dlatego Safiye wybierze Handan zamiast pewnej siebie dojrzałej Halime. Ze stratą dla siebie,a Halime gdzieś się- możemy powiedzieć brzydko -'' zapóźniła '' ze zrozumieniem sytuacji. Handan ma tylko ponad 20 lat kiedy zostaje wdową i sułtanką matką. Pochodzi z Grecji bądź z Bośni. Naprawdę  jej imię to Helena. Jeśli była greczynką to pewnie dlatego faworyzuje młodo przybyłą Anastasię. Nie wie  jaki los ją spotka. Chce również uwolnić się od Safiye, zawiera pakt z dziewczyną, która bardzo szybko się uczy. Dziewczynką , która wychowuje się na legendach o słynnej Teodorze, co podkreślała całe życie. Ta wpływowa cesarzowa bizantyjska, może i przekazała nam modlitwę ''Wierzę w Boga'', ale sama daleka była od chrześcijaństwa. O niej opowiemy później. Przyczyny jej śmierci są podawane różne. Polski podróżnik z tamtych czasów, twierdził, że otruł ją sam Ahmed.Według najbardziej znanych legend Handan jak każda młoda kobieta ma potrzeby, zakochuje się w dowódcy gwardii. Valide Sultan ma pełną władzę w decydowaniu o swoim losie, ma pełną władzę w decydowaniu o losie państwa czy inwestowania pieniędzy, może wszystko ale nie może wiązać się z innymi mężczyznami, gdyż to podważa legalne pochodzenie jej syna.Może to okrutne, ale bądźmy szczerzy, w tamtych czasach nie ma jeszcze testów genetycznych. System państwa oparty jest tak samo jak w Bizancjum, na wojsku. A wola wojska , jest bardzo chwiejna. Jak w każdej juncie. Wszelkie błędy, plotki mogą doprowadzić do buntu i upadku. Niestety Handan nie umie tego ukryć, co wykorzystuje Kosem. Hadan dostanie do wyboru,albo popełni samobójstwo, albo syn o wszystkim się dowie, a co za tym idzie odwiedzą ją kaci a on straci tron. Kobieta popełnia samobójstwo wybierając mniejsze zło. Taka romantyczna legenda. Czy prawdziwa? To czasy takiego chaosu, że trudno dziś stwierdzić.  Safiye zostaje wypędzona do Starego Pałacu, tam zostanie prawdopodobnie uduszona. Nadchodzi czas kobiety, która ogłosi samą siebie Padyshahem.

Przez wieki portret uchodził za portret Kosem, dziś już nie.

Najgorszy twór systemu Konstantynopola: Mahpeyker Kosem Sultan. Serial wybiela postać , chcąc ją pokazać w trochę lepszym świetle. Mimo to nie podważa prawdy, o tej kobiecie. Scena z ogłoszeniem się Padyshahem jest zagrana świetnie. Podobnie jak scena z wyjściem do buntowników. Anastasia, tak naprawdę nie nosiła imienia Kosem, to imię nadał jej lud. W Polsce jest dość ładnie tłumaczone jako ''przywódca'' .W rzeczywistości to słowo oznacza , coś jak '' samica-alfa''. Odnosi się to jeszcze do określenia z  czasów rzymskich i przetrwało zarówno  w kulturze zachodniej jak i wschodniej. Nawiązuje do wilczej samicy alfa, która decyduje o wszystkim w stadzie. Tej która wychowała Romulusa i Remusa, tej która decydowała o ich losie.Tak od czasów rzymskich będzie się nazywać kobiety , które zapragnęły być królami- Wilczyce. To kolejny przykład na to jak bardzo Turcy z asymilowali się, w przeciwieństwie do Arabów. Zauważcie bowiem, że o kobietach arabskich haremów nie wiemy nic oprócz legendarnej Zubajdy  z Baśni Tysiąca i Jednej Nocy. Żona Haruna ar-Rashida, ale nawet ona nie włada państwem, jest tylko żoną.

 Serial również nie pokazuje losów innych dzieci Ahmeda, który miał ich mnóstwo, ale mogłoby to komplikować odbiór historii przez widza.Brawurową rolę odegrał tu młody chłopak; Boran Kozum, który wcielił się w Mustafę. Kiedyś będzie wielkim aktorem. Tak zagrać wariata, potrafił jedynie Joaquin Phoenix w Gladiatorze.  Faktem jest,że Kosem zawiązuje sojusz z Halime,aby obsadzić Mustafę.Chce tym zyskać na czasie. Jest jedną z ostatnich kobiet Ahmeda, jej dzieci są bardzo małe. Halime jednak nie wywiązuje się z układu .  Odsyła Kosem, a ta w odwecie doprowadza do uwięzienia Mustafy. To wtedy dopiero zaczynają pojawiać się plotki. Kosem wyda nawet rozkaz zabicia córki Mustafy, zbyteczna śmierć. Dziewczynka nie miała praw do tronu oficjalnie, ale była dowodem na to, że Mustafa nie był wariatem(jak na owe czasy, dziś mamy większą wiedzę). Jak wariat mógłby spłodzić dziecko. Być może po  pierwszym obaleniu i zamknięciu w klatce sułtan rzeczywiście zwariował. Ale na pewno nie było to na początku.  Sama Mahfiruz zostanie zabita, wiele lat później z rozkazu sułtanki Kosem, kiedy ta doprowadzi do obalenia młodego, naprawdę dobrze zapowiadającego się władcy Osmana II. Ten chłopak chciał dobrze, ukrócając władzę janczarów, zauważył to co będzie działo się w przyszłości. To oni będą wybierali króla. Wbrew przekazom z serialu Mehmed nie był biologicznym synem Kosem.  Uważa się, że jego matką była Mahfiruz, przez co musiał zginąć, bądź inna kobieta.Osman zapowiadał się naprawdę świetnie, miał  jednak wroga, Kosem. Jego śmierć jest jedną z najtragiczniejszych i chyba najbardziej poniżających śmierci władcy w historii. Kosem nie wie jeszcze, że sama za kilkanaście lat otrzyma Karę Boską, umrze naprawdę żałośnie. Ta kobieta, która wydała tyle wyroków śmierci, dopuszczała się nawet ja na tamte czasy jawnej pedofili swoich dzieci, będzie wyciągana z szafy i zarzynana. Jednak przekupstwo Kosem w momencie obalenia Osmana wymyka się spod kontroli, Halime już się nauczyła  i płaci więcej.Mustafa wraca na tron na krótko. Wtedy pojawią się oznaki szaleństwa, aczkolwiek wielu ich nie uznaje, gdyż są to twierdzenia co najwyżej wojska, sułtan nigdy nie zdążył wyjść do ludu, nie ma więc bezstronnego świadka. Mustafa zostanie zamknięty w kafes- Złotej Klatce, po wielu latach uduszony.

 Kosem pozbywa się wszystkich, a władza zaczyna ją truć. Od tej pory państwo będzie opierało się na obrzydliwej korupcji... Ale z państwa nie można wiecznie brać i przekupywać ludzi, w końcu zacznie się robić dziura w budżecie, a gdy ludzie nie mają co jeść...Kosem zdaje się o tym zapominać. Władza , którą otrzymuje jest zbyt potężna. Ma kilku synów, po śmierci męża zmieniła system. Odtąd sułtan nie zabija braci, trafiają oni do klatki. Jeśli sułtan się znudzi, można go zmienić jednym z tych chłopców ,którzy przebywają w klatce.Proszę nie kojarzyć tego z klatką dosłownie. To wygodne apartamenty, mężczyźni mają tam kobiety, nie brakuje im wszystkiego, ale są jednak zamknięci. Spróbujmy zamknąć się na kilka miesięcy w domu, nie mówiąc o latach: zwariujemy. Następcy nie mają kontaktu ze światem zewnętrznym, w efekcie nie będą mieli pojęcia o prostych zasadach współżycia, życia w nim, świat idzie do przodu, kiedy oni wychodzą z klatki po kilku latach jest on zupełnie inny. To będą marionetki- wojska. Mimo zakończonej renowacji kafes'u, Turcy po dziś dzień mają dylemat czy pokazywać to miejsce turystom. Tak naprawdę smutne miejsce, w którym zachowały się nawet meble. Miejsce, które tworzy nie przystosowanych do życia wariatów. Ahmed tuż przed śmiercią zostawia list, w którym pisze ,że się mylił i Kosem nigdy nie powinna dojść do władzy. Korupcja za panowania jej i jej synów osiąga rozmiary nie spotykane w tym świecie. Po jej śmierci, jej diamentowe ogromne kolczyki wystarczą aby zapełnić dziurę budżetową. Kiedy tylko, któryś z jej synów zaczyna się sprzeciwiać , jest obalany przez własną matkę i zamordowany. Dwóch z nich zginie z rąk Murada IV,-Suleyman i Kasim. Ten mężczyzna to  charakter matki, musi dojść do wojny między nimi. Swoje córki Kosem traktuje jak przedmioty , wydawane są za mąż często po kilkanaście razy. Najsmutniejszy jest los Gevherhan,która pochowa 6-ciu mężów, bo znudzili się jej matce. Nie lepszy los czeka Hanzade i Burnaz, Atike. Fatma zostanie żoną w wieku kilku lat i pożegna swych mężów aż 9 razy , Ayse zostanie wdową 8 razy. Serial uproszcza tą historię pewnie właśnie z tych powodów widz mógłby się trochę zgubić. Nieszczęsny Ibrahim ,który najwięcej wycierpiał, któremu matka odeśle nawet ukochanego pierworodnego syna poczętego jeszcze w klatce gdzieś daleko w świat. Chłopiec zostanie porwany przez piratów i w końcu wstąpi do chrześcijańskiego klasztoru, to mężczyzna do którego kaci przychodzili kilkanaście razy, aż w końcu wykopał sobie norę pod łóżkiem, musiał zwariować.Na wieść o tym iż umarł Murad, każe przynieść sobie jego zwłoki i sprawdza lusterkiem czy ten nie oddycha. Kiedy dochodzi do buntu przeciwko Ibrahimowi z powodu biedy do wojsk nie wychodzi sułtan, lecz pięknie ubrana Kosem. Kobieta staje przed wojskiem i mówi '' Chcecie padyshaha, daje wam padyshaha, przed wami stoi padyshah, tu nigdy nie było innego padyshaha''. Ratuje sytuację ,ale na krótko, jeszcze ma uwielbienie, choćby przez ochronki dla ubogich, dawniejsze co by nie zablokowali plus. Lud przestaje mieć pieniądze na łapówki. Ale i Ibrahim w końcu chce się pozbyć tyrana. Nie chcąc matki musi odejść.Kiedy kończą się synowie , są wnuki.

Turhan Hatice

 

 Turhan jest prezentem od Kora Suleymana Paszy, jest piękną kobietą o ciemnych włosach i niebieskich oczach. Taki typ urody uchodzi w islamie za święty. Niebieskie oczy to oczy Boga.  To Kosem uczy ją wszystkiego. Jak każdy tyran w swej mani władzy myśli, że jest niezniszczalna i jak każdy tyran się zapomina. Ibrahim nie wybiera jedynej wybranki, przez wiele lat w zamknięciu ma problem z byciem wyżytym seksualnie. Nie jest też oczytany, wyedukowany, jego całe życie to walka o przetrwanie, a jego psychika, to nie psychika reszty rodzeństwa. Można powiedzieć to najsłabsze ogniwo rodu. To Kosem i Turhan doprowadzają do obalenia Ibrahima i jego uduszenia. Kosem liczy na obsadzenie małego chłopca, który będzie podatny na jej rządy. Dalej będzie Valide Sultan. Turhan się godzi, ale... Dochodzi do kolejnego precedensu mamy dwie Valide Sultan, w Europie nazywane odpowiednio Grande i Picola, ludzie nie wiedzą za bardzo, do której się kierować. Kemankesh Mustafa Pasha tak naprawdę zginie z rozkazu Kosem, gdyż zbyt jej się sprzeciwiał. Dziura budżetowa , klęska głodu, inflacja i do tego przegrana wojna. Tego już za wiele, a sułtanka zdaje się nie widzieć problemu. Kosem próbuje ratować sytuacje jak zwykle chce zamordować wnuka i obsadzić kolejnego wnuka: syna Polki- przyszłego Sulejmana II. Niestety nawet w pałacu ludzie mają już dość. Wszystko zrozumiałe, ale mordować dziecko. Turhan dowiaduje się o wszystkim, jej stronnik Sulejman Aga przygotowuje akt zgładzenia Kosem, uczyła się od mistrzyni. Układa się z przyjaznymi jej  janczarami i przyszłym wezyrem Suleymanem Paszą.Otworzy wrota do haremu, po raz pierwszy obcy mężczyźni wejdą do haremu i po raz ostatni w historii.Na okrzyk ''Agowie, Co tak leżycie , tracimy naszego sułtana'', wojska wchodzą do haremu. Rozpoczyna się bitwa pomiędzy stronnikami.  Trzeba przyznać , że serial przedstawił tą scenę bardzo dobrze, nie licząc dodania paru nie istniejących już postaci.

 Bibliografia: S.Łątka ''Tajemnice haremów'', ''Sulejman Wspaniały'', Leslie Pierce ''Roxolana'', Stanford J.Shaw '' Historia Imperium Osmańskiego i Republiki Tureckiej'', Iwona Kienzler ''Imperium Osmańskie we władzy kobiety'', John Freely''Prywatne życie sułtanów'', ''Osmanowie'' seria ''Dynastie świata'' ,Jean Claude Cheynete ''Świat Bizancjum '',Judith Herrin'' Bizancjum niezwykłe dziedzictwo średniowiecznego imperium'', ''Łaciński Wschód ''Michel Balard,Zdzisław Dobrzyniecki'' Intrygi Bizantyjskie'',
''Teodora ''Paolo Cesaretti,''Justynian i Imperium Bizantyjskie'' James Allan Evans,''Sułtanka Kosem władza i intrygii w haremie'' Ozlem Kumlurar,

 

 

 

Harem i gynaikeion, Sułtanat kobiet: od Mihrimah po Safiye

 

Być może tak wyglądała Nurbanu

                            

 

Ukochana Selima Nurbanu pomoże mu we wszystkim to pierwsza kobieta w systemie  Sułtanatu kobiet w roli -Valide Sultan (Sułtanki Matki), choć obecnie uważa się także iż pierwszą Valide była matka Suleymana; Hafsa. Hafsa była bez wątpienia bardzo wpływową kobietą i póki żyła starała się łagodzić napięcia pomiędzy: odtrąconą konkubiną Mahidevran, a wybranką Hurrem. Jak wiemy i możemy przypuszczać, że sama Hafsa o tym wiedziała, do tej wojny musiało dojść a zwycięzca mógł być tylko  jeden. Taki był system Konstantynopola, bez względu na to czy władali nim bizantyjczycy czy Osmanie. Sama Hafsa była z pochodzenia tatarką. Nurbanu to Cecilia Baffo bądź Rachel Olivia de Nasi. Dziś bardziej wszyscy skłaniają się ku tej drugiej wersji, wskazywałoby na to iż po wstąpieniu na tron Selim przekazuje małą dzielnicę w Jerozolimie do dyspozycji żydowskiej, a także postać Graci Mendez bardzo bogatej kobiety uciekającej z Hiszpanii. Gracia chce się gdzieś schronić. Sułtanka Hurrem od razu rozpoznaje z kim ma do czynienia, to być może i elegancko ubrana kobieta, ale typowa przekupa. Jednak Selim potrzebuje pieniędzy aby zlikwidować swojego brata , który ukrywa się u Shah Tahmasp'a. Shah Iranu bawi się z ojcem i bratem księcia, wyda go temu kto da więcej. Selim nie ma pieniędzy, ale nagle znajdują się, kto je da-Gracia Mendez. Jak każda Valide Sultan Nurbanu wychodząc na miasto nie musi zasłaniać twarzy. Po śmierci Selima, wykonuje desperacki krok, taki sam jaki kiedyś wykonał jej mąż. Przez kilka dni przechowuje jego ciało w lodowni, by jej syn mógł zdążyć ze swojej prowincji aby objąć tron. To za Selima dochodzi do tak okrzyczanej w Europie bitwy pod Lepanto, która miała zatrzymać marsz Turków do Europy, w rzeczywistości ta bitwa nie została rozstrzygnięta, a siły oręża były zdecydowanie po tureckiej stronie.Dojdzie do drugiej, już za syna Selima, tą wygrają Turcy. Nurbanu nie popiera planów ambasadora Genui, który przypomina sobie o żonie sułtana, w czasie gdy dochodzi do wojny, nie będzie knuła przeciwko mężowi. To dzięki niemu jest kimś.To z kolei może wskazywać, że rzeczywiście była nieślubną córką rodu Baffo. Zapłaci za to wiele lat później. Zostanie otruta. Jej polityka jest silnie pro-wenecka, mimo iż to Genua dotychczas obsługiwała handel na egzotyczne towary z Europy.

 

Mihrimah

 

 

Nurbanu nie była wielbiona zarówno przez Hurrem jak i jej córkę Mihrimah, to ona po śmierci matki rządzi wraz z ojcem .Zawsze miała największy wpływ na ojca, była jego ukochanym dzieckiem. Potem odsuwa się w cień, mimo iż popierała Bayazida i doprowadziła do śmierci syna Mahidevran -Mustafy.  On rzeczywiście spiskował przeciwko ojcu,lub  jego matka za jego plecami,lecz to wydaje się mało prawdopodobne, żeby o tym nie wiedział. Mihrimah godzi się z Selimem i również mu doradza w niektórych kwestiach. Ta kobieta, która odziedziczyła najlepsze cechy po ojcu jak i po matce, na pewno mogłaby być sułtanem gdyby nie jej płeć. Ona doskonale rozumie, że do tej bratobójczej walki musiało dojść. W końcu jest Słońcem i Księżycem w jednym, to bowiem oznacza jej imię. Przeżyje całe swoje rodzeństwo i doczeka wstąpienia na tron Murada. W owym czasie była najbogatszą kobietą w Turcji. Pewnie dlatego ojciec ją tak wielbił, a potem po śmierci żony liczył się z jej zdaniem.Widząc pewnie jak wielu kochających mężów i ojców, w córce odbicie zmarłej żony. W  zanadrzu przygotowuje dla Murada prezent , to Safiye. Kobieta będzie najpotężniejszą z ery Sułtanatu Kobiet.Nie oceniajmy jednak źle Selima, choć historia pisze o nim wiele skrajnych rzeczy. Selim to najsłabsze ogniowo rodziny. Nie jest akceptowany ani przez matkę,ani przez ojca. To wspaniały ogrodnik i poeta, a także kochający ojciec. Jego jedyną rodziną jest tak naprawdę to co utworzył z Nurbanu. Jedyne czego pragnie, to tego,aby jego dzieci przeżyły.Aby przeżyły nie ma żadnego innej drogi i tylko współcześni, nie znający historii i mający brak pojęcia o systemach politycznych owych czasów mogą gadać banialuki, że mógł. To tak naprawdę kolejna ofiara systemu. 

Safiye

                          

 

 Murad nie interesuje się władzą,w początkowej fazie rządów ma tyle synów i córek , że ich nadmiar czasem można znaleźć pływający w Bosforze. Proszę się nie gorszyć; to Konstantynopol, tak czyści się to miasto już od czasów rzymskich. Turcy nie wprowadzają nic nowego. Mało kto wie ,że Stefan Batory, to król wybrany na tron Polski przez Murada III, to czasy wolnych elekcji, mamy królów wybieranych przez tą koalicję, która więcej płaci. Tym razem zwyciężają Francuzi z Turkami. Stefan z czasem fakt zbuntuje się. Ale wróćmy do najpiękniejszej i najbardziej wpływowej Safiye. Odkąd Murad poznaje dar od swojej ciotki zmienia się. Safiye uczy się bardzo szybko. Ma swoją metodę na sułtana , otrzyma stosunek seksualny po tym jak podpisze ustawy. Państwo zaczyna działać. Safiye nawiąże również kontakt z Elżbietą Tudor, wymienią wiele listów i podarków m.in. Złotą Karetę dla sułtanki. Będzie kontaktować się z Katarzyną Medycejską i jej synami. Prawdopodobnie Henryk de Valois, król Polski a potem Francji przebywał na jej dworze.Safiye doskonale wie, jak groźna może być rola baskandine- głównej partnerki sułtana bądź, nie daj Bóg jego żony. Dlatego nie pozwoli na ślub syna z ukochaną Halime, co w konsekwencji doprowadzi do tragedii i początkowego stadium upadku państwa. Safiye doskonale pamięta, tą dla której stanął świat. Istnieje bowiem takie tureckie powiedzenie ''Świat stanął w momencie śmierci dla Chrystusa i sułtanki Hurrem, nigdy wcześniej i nigdy później''. Mehmed III , to wyjątkowo okrutny i zrazem jeden z ostatnich wielkich sułtanów, prowadzi liczne wojny. Safiye to również skandalistka, kiedy dochodzi do procesu prostytutek i skazania ich przez imama na śmierć,po wysłuchaniu ich historii, o tym jak były bite prze mężów, głodzone, jak aby przeżyć nie miały wyboru. Staje po ich stronie i rozkazuje uniewinnić kobiety. W dzisiejszym islamie nie do pomyślenia. Być może była spokrewniona z Nurbanu przy założeniu, że to ona była Sofią Baffo.Zgodnie jest uznawana za najpiękniejszą z ery sułtanatu kobiet.  Uwielbiała koty, a jej kot nosił piękną diamentową kolię z ogromnym szmaragdem. Była nie wyobrażalnie bogata. Z jej zdaniem liczyli się wszyscy w Europie. Rządy Safiye to koniec złotego wieku, albowiem jej syn Mehmed umiera w wieku 37 lat, na tron wstąpi dziecko. Dziecko w wyniku manipulacji, a w tle zaczyna pojawiać się postać tyrana- Kosem Sultan.

 

Bibliografia: Bibliografia: S.Łątka ''Tajemnice haremów'', ''Sulejman Wspaniały'', Leslie Pierce ''Roxolana'', Stanford J.Shaw '' Historia Imperium Osmańskiego i Republiki Tureckiej'', Iwona Kienzler ''Imperium Osmańskie we władzy kobiety'', John Freely''Prywatne życie sułtanów'', ''Osmanowie'' seria ''Dynastie świata'' ,