niedziela, 27 stycznia 2019

Tajemnicza francuska sułtanka Nakşidil i cesarzowa Josephine Bonaparte.







Boska Josephine  zawsze była najważniejszą kobietą we Francji ,  choć czasami trochę w tle życia cesarza, to jednak często grała pierwsze skrzypce.Nawet po rozwodzie cesarz radził się jej co zrobić gdy ma się gorączkę i katar.  Nawet po rozwodzie, zawsze pojawia się gdzieś w tle. Na łożu śmierci Napoleon będzie wymawiał jej imię, a jego syn i następca całe życie będzie żałował, że jego ''matką nie była Józefina, a Maria Ludwika''. Maria Ludwika zdecydowanie nie sprawdziła się w roli żony i matki.  Tak naprawdę to w żadnej roli się nie sprawdziła. Józefina sprawdzała się natomiast doskonale, miała  tylko jedną wadę; po trudach losu nie mogła urodzić następcy tronu, albowiem  przeszła wcześniejszą menopauzę. To Josephine swym urokiem przekonała cara Aleksandra I chociażby do tego,aby nie plądrował miasta. A długą rozmowę w zimowym ogrodzie przepłaciła chorobą i śmiercią. Sam car i jego śmierć to również legenda. Po dziś dzień wielu wierzy, że niczym Neron zrezygnował z bycia władcą i zaszył się w zapomnianej wiosce... Ale czy możliwe, aby jeszcze jedna legenda była prawdziwa... O kuzynce i bliskiej przyjaciółce Józefiny będącej władczynią serca sułtana Aimee de Rivery. Josephine Beauharnais jest pierwszą udokumentowaną kobietą masonką, podobnie jak jej mąż, były mąż i car Aleksander należy do organizacji. To prawdopodobnie  wpływy w loży  jej i byłego męża, który  został ścięty za bycie jednym z twórców rewolucji,która zdecydowanie nie wyszła, doprowadziły Napoleona na szczyty. Z lożą jak to z lożą da wiele, ale kiedy się znudzisz; upadek boli. Co powiedziała carowi, na pewno coś na tyle skutecznego,  że Paryż nie został splądrowany, a Napoleona tylko wygnano.  A kim jest ta druga kobieta. Ona również odrobiła lekcję dotyczącą rządzenia krajem i można powiedzieć, że od bardzo dawna takiej kobiety w państwie Osmanów nie było. 

Kobieta, o której mowa to Nakşidil  bas kadin  Abdulhamida I. Według legend  Nakşidil to  w rzeczywistości Marie Martha Aimee du Buc de Rivery, miała pochodzić  z Martyniki i zostać porwana przez piratów, a następnie sprzedana na targu niewolników do haremu.  Przeczą temu fakty historyczne, aczkolwiek legenda mogła mieć ziarno prawdy. Co nie znaczy, że nie była to  Aimee du Buc jak ją popularnie nazywano. Jeszcze na Martynice Róża(pierwotne imię cesarzowej Josephine) i Marie miały udać się do wiedźmy Voodoo aby ta wywróżyła im los. Na wyspach nie było to nic dziwnego, a po dziś dzień turyści , którzy wyjdą po za hotel zauważą, że wierzenia w tej części świata bardzo się mieszają. Kobieta miała im przepowiedzieć, że jedna będzie władać wschodem a druga zachodem. Aimee rzeczywiście zaginęła i nikt nie wie co się  z nią stało.

Mit tej postaci przyczynił się do wielu aliansów z francuzami, ale jednocześnie był ''solą w oku''. Kiedy Napoleon III podczas spotkania z Abdulaziz'em miał wspomnieć, że być może są ze sobą spokrewnieni sułtan obruszył się nie bacząc na iż obydwaj są na publicznym spotkaniu. Europa wykorzystywała mit Nakşidil, aby pokazać, że Turcy są tak nie rozgarnięci iż tylko kobieta może zreformować kraj. Nie jest to do końca prawdą. Sam Mahmud III jest dość inteligentnym człowiekiem i bardzo oczytanym, nie próżnował w klatce i przebywał w niej bardzo krótko, co dało mu możliwości rozwoju.  Takiego władcy od dawna nie było i nie będzie. Nakşidil  od początku pojęła , że klatka nie jest dobrym rozwiązaniem. Kiedy na tron wstępuje Mustafa IV, decyduje się on na wykonanie prawa Osmana i zabicie jej syna Murada oraz jego kuzyna Selima III, który wstąpił na tron po śmierci jej partnera i został obalony w wyniku rebelii przez Mustafę IV kierowanego gwardią janczarów. To czasy kiedy janczarzy decydują kto nimi rządzi, ale już nie na długo. Nakşidil ukrywa swojego syna w kotłowni i przygotowuje swój własny pucz. To Mahmud jest tym legendarnym sułtanem, który ucieka przed mordercami po dachu pałacu, a drogę katom zagradza wierna służka, który  rzuca im rozżarzony popiół w twarz.To wtedy widząc ciało martwego Selima  III  janczarzy ogłaszają go sułtanem. A trasa na dach po dziś dzień nosi imię kobiety, która uratowała władcę. 
Kiedy Murad II wstąpi na tron, janczarzy nawet nie wiedzą co ich czeka. Już jego ojciec próbował uwolnić się od tego wojska, ale ze słabym skutkiem. Pierwsze co robi Nakşidil to wydanie prostego rozkazu; śmierć Mustafy IV, co kończy listę konkurentów do tronu. Koniec reformy Mahpeyker, koniec tworzenia wariatów i marionetek.To jego synowie będą ostatnimi sułtanami Osmanów.  Alemdar Mustafa Pasza człowiek, który jej w tym pomógł został potem wezyrem. 

Do haremu trafiła w 1781 roku i od razu zachwyca są urodą sułtana jednak nie na długo. Sułtan chciał pojąć ją za żonę,  ale ta odmówiła przyjęcia islamu. Co automatycznie odebrało jej większość wpływów na dworze. Nie była ukochaną swego sułtana tak jak chcą to legendy , ta rola przypadła Ruhshah i szybko doprowadziła do śmierci władcę, który umarł podczas stosunku na skutek wylewu. Po 53 latach spędzonych w klatce, może i nie dziwić, że oddawał się  temu zajęciu ze zbyt dużym zapałem. Mimo to sułtan radził się jej w większości spraw. 

Abulhamid spędził całe  swoje życie w klatce, ale nie wahał się przejąć choć częściowo władzę poprzez nastawianie jednych partii pałacowych przeciw innym. To on sprowadza do Turcji Francois de Tott'a, węgierskiego hrabiego, który schroni się we Francji prze rebelią Rakoczego i tam zrobił karierę wojskową. Przez 10 lat był agentem ambasady w Lewancie. 

Podczas swojego krótkiego pobytu utworzył korpus artylerii  zwany Suraci oraz  wykładał nowe techniki militarne w pierwszej utworzonej militarnej szkole.To zaczątek przyszłej armii narodowej. Z hrabią współpracuje jego rodak Aubert oraz Szkot oficer Campbell , który w końcu przechodzi na islam i przyjmuje imię Mustafa. Do historii przeszedł jako Ingliz Mustafa. Wynika z tego, że Turcy  nie rozróżniali Szkotów od Anglików. 
De Tott był najwybitniejszym dowódcą. To Campbell wraz z Halilem Hamidem Paszą doprowadził do ponownego otwarcia szkoły po zamknięciu jej w wyniku protestów jeniceri za Selima III. Reformy Abdulhamida to w głównej mierze zasługa Nakşidil  i Halilia Hamida. Opór stawiali głównie ulemowie i konserwatyści, którzy mieli najwięcej do stracenia w momencie zlikwidowania oddziałów jeniceri czy otwarcia działalności handlowej czy rzemieślniczej po za obręb cechu. Za Selima III nastąpił rozpad imperium i wiele ważnych części tego świata odchodzi bezpowrotnie.  Nie uznał on również za namową Anglików Napoleona Bonaparte jako cesarza, co  w efekcie pogłębiło  wpływy rosyjskie w  Złotej Porcie i zaszkodziło krajowi. 

Jej syn Mahmud II był już bardziej mądrym politykiem i pierwsze co zarządził to odpowiednią czystkę w haremie, w wyniku czego jedynymi pretendentami do tronu zostaną w przyszłości jego synowie. To koniec nieudanej i niesprawdzonej polityki Kosem. Bez wątpienia to rozkaz Nakşidil, lecz nie wiele to już zmieni. Tak naprawdę tą decyzję powinna podjąć Turhan. Za każdą jego decyzją czuć wolę Nakşidil . Ponoć sekretnie korespondowała z Josephine, ale te listy się nie zachowały.
To Mahmud dokończył tworzenia armii narodowej i usunął  jeniceri. Ta masakra janczarów znana jako vaka-i-hayrije umożliwiła władcy przeprowadzenie wielu reform i oddaliła upadek państwa na jakiś czas. To on modernizuje politykę kraju w bardziej europejskim stylu, a nowe narodowe wojsko szkolą Francuzi. Tu może być ziarenko prawy o legendarnej kuzynce cesarzowej. Nakşidil to kobieta, która zdecydowanie wie, że ''prawdziwa władza to nie ta jawna, lecz ta ukryta'' i stosuje się do tego pradawnego zalecenia. Jako matka sułtana doprowadza do europeizacji kraju, a także wprowadziła nowe zasady haremowe np. odtąd  kobiety mogą swobodnie wychodzić do ogrodu i urządzać uczty na świeżym powietrzu. To ona wprowadza także stroje kobiet, które znamy z seriali. Ubiory trochę uwspółcześniono, w stosunku do przedstawianych czasów aby były bliższe w odbiorze widzowi. Prawdą jest jednak, że Valide Sultan czy Haseki miały inne prawa do ubioru niż reszta haremu, więc zachowane europejskie opisy ubiorów kobiet sułtana mogą tyczyć się tych,które nawet mogły nie mieć okazji go spotkać, a były wyłącznie służebnymi w haremie. Wraz z synem wprowadza język francuski na dwór. Według nadwornych historyków Nakşidil  to jednak Gruzinka, która żyje wiele lat w haremie i zostaje w którymś momencie zauważona.To też wydaje się naciągane, jak niby miałaby zostać zauważona; nikt tego nie podaje.  Mimo tych podań sami poddani, nie chcieli w to wierzyć. Coś musiało być z tą postacią, albowiem wystarczy spojrzeć na historię podbojów Napoleona, aby zauważyć, że zdecydowanie omija Konstantynopol. Po upadku dynastii ostatni sułtan udaje się do Francji i tam też  żyją po dziś dzień potomkowie Osmanów.  Data narodzin Mahmuda nie zgadza się z proponowaną przez niektórych datą przybycia Nakşidil do Topkapi. Niektórzy uważają więc, że Nakşidil ogłoszona została kimś w typie Valide Sultan podczas gdy biologiczna matka sułtana zmarła przy porodzie. Problem jednak w tym, że ostatnią Valide Sultan, która ma jakikolwiek wpływ i tytuł jest Gülnuş  Rabia  Emetullah, a więc albo rzeczywiście tą kobietą  nie była,  a może była to jakaś inna francuska. Tak czy owak musimy pamiętać, że ten tytuł przestał już być w tych czasach używany. Czy ktoś pomylił sułtanki, a może umyślnie pomylono daty? To trudne czasy również dla Francji, więc nie dziw , że każda ze stron chciała retuszować prawdę. Legenda miesza się z fikcją nie udowodnimy, że kuzynka Josephine to Nakşidil ,ale udowodnimy, że zarówno ona jak jej syn zmienili obliczę Turcji  i przedłużyli żywot państwa. Państwo zmieniło się bowiem diametralnie a Mahmud II zreformował, każdą sferę  życia. Mahmud ma szesnaście kobiet, osiemnaście synów i tyleż samo córek. A co z Nakşidil? Ostatni raz możemy usłyszeć o niej podczas przybycia cesarzowej Eugenii do Konstantynopola. Ponoć cesarzowa zapragnęła odwiedzić harem. Mimo oporów, w końcu udało jej się odwiedzić sekretne miejsce. Tak bardzo chciała porozmawiać  z kimś o życiu w tym miejscu więc zapytała czy, ktoś rozumie francuski. Wtedy usłyszała o bardzo starej Valide Sultan, która już nie żyje od kilku lat, ale w Pałacu Łez przebywa jej służka. Tak poznała historię Naksidil. Kobiety od czasów Turhan Han najbardziej wpływowej na losy imperium; tureckiej cesarzowej Josephine.

Bibliografia: ''Historia Imperium Osmańskiego i Republiki Tureckiej'' tom I i II S.J.Shaw E.K.Shaw, Iwona Kienzler ''Imperium Osmańskie we władzy kobiety'', Dynastie Świata: ''Osmanowie''.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz