Mahidevran i Hurrem- najsłynniejsza wojna haremu. Po dziś dzień każdy staje po stronie którejś z kobiet. Harem albo gineceum. Nie ważne jak nazwiemy to miejsce, Turcy przejęli na swoje nieszczęście cały system władzy po Bizancjum. Także legendarne ''Prawo Osmana"- kiedy władca po wstąpieniu na tron zabijał swoich braci. Może to wydawać się obrzydliwe, ale w państwie gdzie ma się wyłącznie brutalnych najemników, a nie narodową armię, nie ma innego wyjścia. Zawsze znajdzie się buntownik , chcący obsadzić kogoś bardziej przydatnego wojsku. To nie są poborowi ze wsi, a elitarnie wyszkoleni ludzie, którzy pilnują tego kraju wyłącznie za pieniądze. To nie są też rodowici mieszkańcy tego kraju, to najemnicy(historia nie zna pojęcia wojsko niewolnicze, istnieje wojsko narodowe bądź najemne i nie ważne jak kto trafił do tego wojska). Oczywiście początkowo trafiali do wojska z branki pomijając fakt, że nie była to branka tak straszna jak ją opisują stare książki. Turcy nigdy nie brali dziecka z domu, w którym był jeden syn... Z czasem wielu ludzi dobrowolnie oddawało swoje dzieci do tego wojska licząc na to, że chłopcy zdobędą w przyszłości władze. W czasach Sulejmana do jeniceri może już iść także ten kto chce. Wojny zbyt liczne a co za tym idzie zwiększa się popyt na żołnierzy.
Nie potrafią robić nic innego jak walczyć. Ich formacja jest dziwna niczym sekta, bo rzeczywiście wywodziła się z sekty. Warto to zauważyć i też przypomnieć sobie jak wyglądała koronacja władcy, nie zmieniona od czasów Bizancjum. Nie był to tylko system Bizancjum, Turcy robili tak już wcześniej. Mehmed Zdobywca jedynie usankcjonował stare prawo fatwą, to nie znaczy, że wprowadził. Prawo to stosowali również Mogołowie czy dynastia Yuan.
To głównodowodzący przyzywał nowego króla i ewidentnie się pytał: czy są jakieś inne możliwości wyboru z rodu panującego, kogoś bardziej godnego.
Władca odpowiadał wtedy: nie ma.
Głównodowodzący pytał: udowodnijcie.
Władca: wynieście trumny.
Po wyniesieniu trumien padało, więc zapłać nam.
Jeśli wojsko wywróciło kotły dochodziło do rebelii, którą nie mógł powstrzymać nikt, bo nie było zwyczajnie kim. Z czasem każdy sułtan płacił więcej, podobnie jak basileus. To był jeden z błędów przejęcia w całości tego systemu władzy. Ileż bzdur napisano na temat tego systemu i tych kobiet w internecie, co gorsza dziś to bóstwo. Niektórzy nazywają te kobiety idiotkami. Nie idiotek nie posyłano do sułtana. Do sułtana trafiają kobiety wyszkolone, kształcone, inteligentne, mądre, wyzwolone. Idiotki zostają służącymi, albo partnerkami jednej nocy... Gdzie potem skończą? W Bosforze.
Mahidevran w serialu na wieść o śmierci Sulejmana zamyka księgę. Przeżyła Sulejmana i Hurrem w skrajnej biedzie. Czy zasłużyła na swój los? Oprócz Mustafy urodziła jeszcze kilkoro dzieci za nim Sulejman został sułtanem. To czasy kiedy był Sanjakbeyem. Przeżył tylko Mustafa, wszyscy zmarli. To siłą rzeczy nadwyrężyło związek. Była tylko baskandine- główną kobietą władcy. Odesłano ją z haremu po tym gdy umarł Mehmed, na dżumę. Zarazki przesłano w liście. Sulejman doskonale wiedział, jak do tego doszło. Dlatego decyduje się na odesłanie kobiety, gdyby to wyszło na jaw musiałby ją zabić.
Matka chłopca- Hurrem, też wiedziała. Mehmed był wybrany na następcę z pominięciem Mustafy. Zdecydowanie był według wszystkich historyków najwybitniejszy i ojciec o tym wiedział. Tylko w bardzo starych książkach pomija się Mehmeda. Już wcześniej Mahidevran spaliła chociażby twarz Hurrem, czym tak naprawdę przegrała wojnę o względy partnera. Gdyby mniej walczyła może by wygrała. Śmierć Mehmeda dokończyła dzieła. Nie pomógł jej sojusz z Ibrahimem, raczej zaszkodził. Ibrahim nawet jeśli początkowo był po stronie sułtana, po ślubie z jego siostrą Hatidże , jak każdy wyniesiony ze zbyt niskiego miejsca na wyżyny się zapomniał. Do sułtana nie dochodzi wiele ważnych dyplomatycznych listów... Ibrahim nie dopuszcza przed oblicze sułtana ambasadorów, stwierdzając, że jest zdecydowanie ważniejszy od niego.To co zrobił w Syrii, kiedy ogłosił sułtanem nie podoba się nikomu. Za łapówkę załatwi co się da. Ludzie przestają go szanować kiedy ustawia nagie posągi w ogrodzie. A sama Hatidże, cóż na pewno odziedziczyła po ojcu chorobę psychiczną, miała chorobę dwubiegunową. Tak wnioskuje większość historyków, z opisu jej zachowań. Kilka razy w życiu próbowała się zabić, w końcu jej się udało.Czy była to miłość? Z jej strony na pewno, bardzo chora miłość, bo nie będą jej przeszkadzać nawet zdrady męża. Mimo iż za zdradę sułtanki, sama powinna go zabić.Nie przeszkadza jej także to, że Ibrahim wbrew wszelkiemu prawu pojął sobie drugą żonę. Serial o tym nie mówi, ale niestety to fakt. Gdyby Ibrahim nie był mężem sułtanki nikt by nic nie powiedział, ale jako małżonek Hatidże nie mógł tego zrobić. Stało się to też na pewno solą w oku Sulejmana, było to poniżenie rodu. Hurrem jest prezentem od Ibrahima dla Sulejmana kiedy ten wstępuje na tron. Ponoć wybrał ją dlatego iż chciała zabić sułtana, ale gdy poznała go zmieniła zdanie. Być może to wyjawiła Hurrem, Sulejmanowi. Ibrahim chce się wykazać na polu bitwy, ale wojnę na Wschodzie przegrywa. Czy chciał powołać swoją dynastię? Z jego ambicją jest to nie wykluczone. Musiał zginąć. I ze względów politycznych była to dobra decyzja. Mahidevran również powinna za co zrobiła umrzeć. Jego ojciec by się nie wahał, czemu przeżyła. Pewnie z tego samego powodu co Gulfem- pierwsza partnerka władcy, bardzo zapomniana. Z jakiegoś powodu pozwolono jej zostać w haremie. Sulejman był wbrew pozorom bardzo sentymentalny, pewnie to zadecydowało o tym, że zostały przy życiu. Najlepiej świadczą o tym listy do Hurrem, ale dalej był panem jednego z najważniejszych państw ówczesnego świata.
Hurrem Sultan znana również jako Roxolana lub Alessandra la Rossa. Jedyna żona w czasach Imperium Osmanów, żaden muzułmański władca nie ożenił się wcześniej ani później, i nie koronował w tym czasie kobiety w żadnym z tych krajów. Do czasów nam współczesnych. Kobieta do której nawet Henryk VIII pisał: ''Moja droga...Wielce oddany ''.Nigdy nie wyrażał się z respektem o żadnej kobiecie, oprócz Hurrem.Na dworze brytyjskim śmiano się nawet, że jedyną kobietą, która mogłaby okiełznać Henryka to Hurrem, ale Sulejman jej nie odda. Hurrem przez 10 lat jest regentką Sulejmana, kiedy ten jest na wojnie. Jako jedyna kobieta nie mieszkała w haremie, ale w apartamentach władcy. Hurrem i Sulejman zostawili po sobie c. 3000 listów miłosnych i dyplomatycznych. Najsłynniejszy wiersz ku czci żony jest czytany, czy dodany do zaproszeń po dziś dzień na wielu tureckich weselach. Ich grobowiec w Stambule to takie mniej znane Taj Mahal. Kiedy powstał Sulejman wszedł do niego, a potem udał się do Haghia Sophia, miał wykrzyknąć: '' Justynianie , nie da się pokonać Salomona''. Była to aluzja do tego, co powiedział Justynian, kiedy pobudowano świątynie; jakby nie było wzorowaną na świątyni Salomona: '' Salomonie pokonałem cię''. Salomon, to po turecku Sulejman. Po jej śmierci Sulejman będzie żył jeszcze 8 lat, nie weźmie innej kobiety. Rolę królowej przejmie Mihrimah- córka. Sulejman rozkaże po śmierci złożyć swoje serce u wezgłowia Hurrem, Selim spełnił prośbę. Na pytanie czemu Sulejman słucha tej niewolnicy, odpowie :'' Nie jest niewolnicą, jest ze szlachetnego rodu.Z niewolnika uczyniłem wezyra, nazywał się Ibrahim pamiętacie jak skończył, w przeciwieństwie do niego i do was zawsze była mi lojalna. Ktoś jeszcze chce rozmawiać na ten temat, a może odwiedzić Ibrahima''. Hurrem nawet jeśli nią była została wyzwolona bardzo szybko. Nie mogłaby być wtedy żoną. Była , ze szlachetnego rodu, to córka prawosławnego księdza.
Mahidevran zostaje odcięta od pieniędzy w momencie kiedy na jaw wyszło to, że Mustafa spiskował aby zabić ojca. Oczywiście, że spiskował. To nie podważalne, a że z zemsty Hurrem pomogła się o tym dowiedzieć mężowi...Inna sprawa. Mustafa ginie, jego syn też. Mahidevran żyje odtąd w pałacu bardzo daleko od stolicy, nie stać jej nawet na ogrzewanie i grób dla syna. Sulejman miał stwierdzić,że skoro'' nie chciała żyć ze mną w pokoju, to niech tak będzie''. Dlaczego tak ją potraktował. Sulejman pamiętał co zrobił jego ojciec, kiedy ten był sanjakbeyem. Selim Yavuz , pod koniec życia uwierzył ,że będzie nieśmiertelny, więc zabijał po kolei swoich synów. W dniu mianowania Sulejmana na tron, wysyła mu w prezencie piękny kaftan. Sulejmana ratuje od śmierci, nie opatrzny sługa, który z podziwu chciał ubranie założyć. Czarny futrzany wysadzany kamieniami kaftan był zatruty. Odtąd sułtani będą wysyłali czarne kaftany, tym ministrom i przedstawicielom rządu, którzy ich zdradzili na dzień przed egzekucją. Swoisty znak. Czy można było się nie stawić drugiego dnia w pracy? Można, ale gwardia sułtana i tak by cię znalazła, wtedy nie byłoby jedwabnego sznura, a ścięcie. Jedwabny sznur to tradycja, która przywędrowała aż z Chin, używali jej już Goci i Bizantyjczycy. Czemu? To on jest jedynym szlachetnym i drogim materiałem, jednocześnie niesamowicie mocnym, pewnym symbolem elity ( dobro luksusowe ), można nim udusić. Jednocześnie zgodnie z azjatycką tradycją nie wolno przelewać krwi szlachetnie urodzonych. Przelewać nie, ale dusić...
Kiedy Hurrem dowie się o tym,że ma raka nie powie rodzinie, ale odwiedzi swoją rywalkę, stan domostwa ją przerazi... Mahidevran ma jedną służkę w jeszcze gorszym stanie zdrowia niż ona. Sprząta sama. Na podłodze leży jakaś resztka dywanu, koniec zimy, pałac jest nie ogrzewany, wszędzie jest grzyb. Być może w tym momencie Hurrem zdaje sobie sprawę jak wyglądałoby jej życie gdyby przegrała tą wojnę. Jest jeszcze ogrodnik pracujący za darmo, to on zobaczy orszak, ale naprawdę nie wie co powiedzieć, kiedy wchodzi do pokoju Mahidevran. Spotkanie opisała służąca Hurrem , która została z nimi.
''Hurrem Sultan , on nie wie prawda''- miała powiedzieć Mahidevran
'' Moją intencją nie jest ci ubliżać ani poniżać żadnymi słowami''
'' Myślisz, że możesz mnie jeszcze poniżyć?'' Mahidevran rozkazuje wyjść swojej służącej. Mimo iż ta protestuje, że to nie bezpieczne. Mahidevran odpowiada stanowczo:'' Wyjdź, nie oczekuję, że zrozumiesz, jeśli ktokolwiek mnie rozumie to właśnie ona.
Mahidervan zaczyna robić jej wyrzuty: '' Przybyłaś zobaczyć mnie w tej sytuacji, poczuć dumę. Jak biednie żyję. Nie mam nawet służby, wszyscy odeszli, oprócz niej i tego chłopca z sąsiedztwa''
''Nie, noszę w swoim sercu piekło, które noszą wszystkie matki , które straciły swoje dzieci. Któż jak nie my obydwie zrozumiemy się lepiej''
Mahidevran zaczyna się buntować i wyrzucać zarzuty o śmierci Mustafy, ale Hurrem przerywa jej.
''Mahidevran i ty ja wiemy. Kto zabił Mehmeda? Kto był pierwszy. Teraz odszedł Cihangir. Jeśli chcesz możemy się teraz nawzajem pozabijać. ''
''Znasz odpowiedź , więc po co przybyłaś''
''Niedługo dołączę do Mehmeda i Cihangira. Chcę pozamykać wszystkie nie załatwione sprawy i zapytać o wybaczenie. Ja wybaczam ci wszystkie winy. Niech Bóg je osądzi. Kiedy odejdę moi synowie zaczną walczyć, dołączy do mnie jeden. Ten świat, ten system... Obydwie wiemy, tu może być jeden władca. Jesteś zdolna mi wybaczyć?''
'' Wybaczam ci wszystkie twoje winy, Wybaczam i niech Bóg je osądzi. Niech Bóg będzie z tobą''
Sułtanka Hurrem robi jeszcze coś zdejmuje swoją biżuterię i daje ją Mahidevran.
''Zapłać tym za opał. Obiecuję ci, że sprawię, że ten dom chociaż trochę będzie przypominał dom kobiety sułtana''
Pytana Mahidevran czemu wybaczyła Hurrem miała odpowiadać:
''To była najlepsza forma aby ją ukarać, albowiem do śmierci zadawała sobie pytanie, jak mogłam jej to wybaczyć. Byłaby szczęśliwsza gdybym tego nie zrobiła. Bóg nas osądzi. W naszej sytuacji, tylko ja i ona wiedziałyśmy, rozumiałyśmy. Nie miałyśmy wyboru.''
Selim wyremontuje dom Mahidevran, to on sam wysłał z informacją do niej swojego zaufanego człowieka, jeszcze w czasie gdy śmierć sułtana ukrywano. Hurrem z własnej kiesy przesyłała pieniądze dla Mahidevran, jeszcze kiedy żyła. Selim dokończy budowę mauzoleum Mustafy. Ten sułtan, który wysłał wojska pod Lepanto, też jest traktowany przez historię jednostronnie źle. Bitwa była tak naprawdę nie rozstrzygnięta, a większa siła wojsk była po stronie Tureckiej.Selim zdobył też Cypr. Europejskie teksty z tamtych czasów, dziś już to wiemy; to mity. Selim całe życie będzie zapijał decyzję o zabójstwie brata, ale on sam był w tym systemie ofiarą. Nie miał wyboru. Selim zaprosił również Mahidevran do stolicy. Legendy mówią, że któregoś dnia Mahidevran powiedziała Selimowi, jedno'' Marzyłaby, żeby któregoś dnia nikt z nich nie musiał podejmować tych decyzji. Wyborów, których dokonali oni wszyscy, ale zdaje sobie sprawę, że jeśli kiedyś to się stanie Konstantynopol umrze, narodzi się całkiem nowe państwo. Nie staraj się pokonać mitu ojca. Nikt nie może pokonać Sulejmana''. Mahidervan dożyła 82 lat, przeżyła o dwadzieścia męża. Kiedy Selim nie wiedział co począć, pytał ją o zdanie. Zawsze odpowiadała; mówiąc, że tak postąpił by ojciec bądź jego matka. Serial o tym nie wspominał, w sumie była to historia Sulejmana, scena spotkania owszem była. Szkoda bo obaliłoby by to mity pomiędzy tymi kobietami i nie narodziłoby się wiele internetowych bzdur. Nie było pomiędzy nimi nienawiści , był system i te jak niektórzy je nazywają ''idiotki'' pragnęły tylko jednego. Czegoś, co każda nie patologiczna matka pragnie. Każda normalna matka tego pragnie nawet w świecie zwierząt- aby ich dzieci przeżyły. Nie miały innej drogi aby to osiągnąć jak obsadzić ich na tronie. Pewnie w innym systemie zostałby przyjaciółkami. Gdyby tak bardzo się nienawidzili... Selim nie musiałby spełniać ostatniej woli matki, a Mahidevran pomagać jemu. Turcy nigdy nie zmienili nazwy państwa, ani stolicy. Dalej używali nazwy Konstantynopol i Bizancjum, ewentualnie Złota Porta. Słowo Istambuł, zrodziło się z francuskiego nie zrozumienia ambasadorów tureckich z wyrażenia '' we back to new city''- ''is tin polin''. Nazwy Turcja i Istambuł pojawiły się wraz z nastaniem Kemala Ataturka. Jeśli oceniacie tych ludzi, bo już musicie. Nie róbcie tego przez pryzmat dzisiejszych czasów, ale tamtych. A wtedy zrozumiecie ich lepiej. Kismet... Grecy zapisują oczywiście to słowo inaczej, ale wymawiają podobnie. To nie tylko jak tłumaczy się na języki zachodnie przeznaczenie, to coś dużo więcej i bardzo trudno to wytłumaczyć ludziom z ''łacińskiego'' kręgu kulturowego. Los tej rodziny to właśnie Kismet, dziwny krąg bez wyjścia. Krąg zdarzeń,z których nawet jeśli masz inną opcję musisz wybrać tą najtrudniejszą.
Bibliografia: S.Łątka ''Tajemnice haremów'', ''Sulejman Wspaniały'', Leslie Pierce ''Roxolana'', Stanford J.Shaw '' Historia Imperium Osmańskiego i Republiki Tureckiej'', Iwona Kienzler ''Imperium Osmańskie we władzy kobiety'', John Freely''Prywatne życie sułtanów'', ''Osmanowie'' seria ''Dynastie świata''
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz